Bazı Meyve Adlarının Kelime Kökeni ve Tüm Meyve Adları

Not: 

Kırmızı yazılı kelime gördüğünüzde tıklar iseniz

Sizi "Vikipedi" e yönlendirir

Onun hakkında daha fazla bilgiye ulaşmış olursunuz

Meyve: Farsça "Meve veya Mive" kelimesinden gelir. 

Geçtiği en eski eser 1300'ler Mukaddimetü'l-Edeb adlı eserdir.

Meyve kelimesinin Türkçe karşılığı "Yemiş" tir.

Yumuşak Çekirdekli Meyveler: 

Alıç: Farsça "ālūçe" "küçük erik, alıç" sözcüğünden alıntıdır.

Ardıç: Eski Türkçe "Artuç" sözcüğünden evrilmiştir.

Armut: Farsça "Urmod veya Armud" kelimesinden gelir. 

İlk olarak 1070 yılı Divan-i Lugat-it Türk eserinde "Armud" olarak geçer.

Ayva: Farsça "ābiyā" Ayva sözcüğünden alıntıdır.
1070 yılı Divan-i Lugat-it Türk eserinde "Avya" geçmektedir.

Elma: Öz Türkçedir

1070 yılı Divan-i Lugat-it Türk eserinde eserinde hem "Almıla ve Alma" olarak geçer. 

Moğolca karşılığı elçin kelimesidir.

Muşmula: Yunanca "Músmula" sözcüğünden alıntıdır. 

Bu sözcük Yunanca músmulo μούσμουλο "Elmaya benzer bir meyve, mespilus germanica” sözcüğünün çoğuludur.

Üvez: Türkçe sözcük, Ad halinde Gülgillerden

Muşmulaya benzeyen meyvesi olan orta boylu ağaç anlamına gelir.

Sert (Taş) Çekirdekli Meyveler: 

Erik: İngilizce ve Latince "Erica" funda bitkisi sözcüğünden alıntıdır. 

İngilizce sözcük Eski Yunanca aynı anlama gelen "Ereíkē" sözcüğünden alıntıdır.

İğde:  Türkçe kökenli bir kelime olup küçük boy yemiş anlamındaki "Yiğde" kelimesinden evrilmiştir.

Kaysı: Arapça ḳys kökünden gelen "Kaysī" zerdalinin iyi ve iri cinsi sözcüğünden alıntıdır. 

Bu sözcük Arapça "Kays" kıyaslama, ölçme sözcüğünden +ī ekiyle türetilmiştir.

Kızılcık: Kızılcık kelimesi Eski Türkçe kökenli "Kızıl"sözcüğünden Türkiye Türkçesinde yer alan "+çUk" ekiyle türetilmiştir. 

Türkçede kaydedilmiş ilk örneği Dede Korkut Kitabı'nda kızılçuk olarak geçmektedir.

Kiraz: Yunanca "Kerasi" kelimesinden gelir. 

İlk olarak 1300'ler Codex Cumanicus eserinde "Kiras" olarak geçer.

Kuşburnu: Kuşburnu kelimesinin kökeni Türkçe dilidir.

Şeftali: Farsça "Şaftalu" "Şaft; kaba ve Alu; erik" anlamındadır

En eski kaynak 1500'ler Kitabü-l İdrak Haşiyesi'dir.

Vişne: Bulgarca aynı anlama gelen "Vişna" sözcüğünden alıntıdır. 

Bulgarca sözcük Rusça "Vişnya" "her çeşit kiraz" sözcüğü ile eş kökenlidir. 

Yenidünya: Malta muşmulası "malta eriği (yenidünya, eriobotrys japonica)"

Malta eriği “taşlık ağacı” anlamında olmalıdır.

Japonya kökenli olan ağaç Türkiye"ye 19. yy"ın ikinci yarısında Amerika"dan ithal edilmiş ve rüzgârdan kolay etkilendiği için genellikle avlulara dikilmiştir.
Malta adasıyla ilgisi meçhuldür.

Zerdali: Farsça "Zardalū " sarı erik, kayısı sözcüğünden alıntıdır. 

Farsça sözcük Farsça "Zard -  Sarı"  ve Farsça "ālū - Erik" sözcüklerinin bileşiğidir.

Üzümsü Meyveler: 

Ahududu: Türkiye Türkçesi ahu dutu “Ağaç Çileği” sözcüğünden evrilmiştir.

Böğürtlen: Moğolca "Bögeldirgen veya Böldirgene" “Çalı Meyvesi” sözcüğünden alıntıdır. 

Bu sözcük Moğolca yazılı örneği bulunmayan "Böger - Top, yumru” ve 

Moğolca anlamı bilinmeyen yazılı örneği bulunmayan "Dirgene" sözcüklerinin bileşiğidir.

Çilek: Dilimizde "Çigelek" kelimesinin değişimi ile oluşmuştur. 

Çige, meyvenin etli-sulu kısmına verilen addır. 

1533 yılı Regola del Parlare Turco adlı eserde "Çiyalak veya Çigelek" olarak geçer.

Dut: Arapça "Tūt" dut ağacı ve meyvesi, morus indica sözcüğünden alıntıdır. 

Bu sözcük Aramice/Süryanice aynı anlama gelen "Tūtā" תות sözcüğünden alıntıdır.

Üzüm: Öz Türkçedir.

üz koparmak demektir. İlk olarak 1070 yılı Divan-i Lugat-it Türk eserinde "Üzüm" olarak geçer.

İncir: Farsça "Ancīr" sözcüğünden alıntıdır

Sert Kabuklu Meyveler: 

Antep Fıstığı: Farsça "Pistak" kökünden türemiştir

Badem: Farsça "Bādām veya Bāyām" sözcüğünden alıntıdır.

Ceviz: Arapça "Cawz” sözcüğünden alıntıdır.

Farsça aynı anlama gelen "Gawz veya Gōz" sözcüğünden alıntıdırC

Fındık: Arapça "Bunduḳ veya Funduḳ" sözcüğünden alıntıdır

Keçiboynuzu: Keçiboynuzu kelimesinin kökeni Türkçe dilidir.

Kestane: Yunanca "Kastánea" sözcüğünden alıntıdır.

Çam Fıstığı: Farsça "Pistak" kökünden türemiştir

Tropikal Meyveler:  

ananas: Ananas kelimesi Türkçeye Fransızcadan 19. yüzyılın ikinci yarısında girmiş olup, Fransızcaya Portekizce vasıtasıyla Tupi-Guarani dillerinde yer alan "Ananá" kelimesinden alıntılanmıştır. 

Ananas meyvesi şekil itibarıyla kozalaklı çam ağaçlarının üreme organlarına benzediğinden, Avrupalı gezginler bu meyveyi ilk bulduklarında İngilizcede "Çam Elması" anlamına gelen "Pineapple" İspanyolca'da çam anlamına gelen "Piña" gibi isimler vermişlerdir.

Avokado: İspanyolca "Avocado" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Nahuatl (Aztek) dilinde "Ahuacatl  -_Testis, Husye" sözcüğünden alıntıdır.

Greyfurt: Greyfurt kelimesi, İngilizce dilinde üzüm ve meyve kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuş "grapefruit" kelimesinden Türkçeye geçmiştir.

Hurma: Farsça "χurmā veya ḥurmā"
 dan Türkçe geçmiştir. En eski Türkçe eserde 

1300'ler Mukaddimetü'l-Edeb tüşdi meyva = töküldi χurma birin birin yıġaçdın [meyveler birer birer ağaçtan döküldü]

Karpuz: Yunanca "Karpos" kelimesinden gelir. 

1300'ler Kitabü-l İdrak adlı eserde "Karbus" olarak geçer.

Kavun: Öz Türkçedir. 

Uygurca kaynaklarda aslı "Kağun" veya "Kabun" dur.

Kivi: İngilizce eski adı "Chinaberry (Çin meyvesi)" iken,
Soğuk Savaş döneminde ticari kaygılarla adı
"Kiwi" Yeni Zelanda"nın simgesi olan bir kuşun adı verilmiştir

Mandalina: Fransızca "Mandarine" turunçgillerden Çin kökenli bir meyve sözcüğünden alıntıdır.

Fransızca mandarin "Çinli yönetici sınıfına mensup kişi" sözcüğünün dişil olarak e eklenmiştir.

Muz: Arapça "Mevz veya Muz" Farsça "Moz" kelimesinden gelir. 

Geçtiği en eski kaynak Evliya Çelebi Seyahatname'sidir.

Nar: Farsça "Nar - Anar - Enar" kelimesinden gelir. 

1341 Tezkiret-ül Evliya eserinde nar veya "Enar" olarak geçer.

Portakal: İtalyanca "Portogallo" (Portekiz) kelimesinden gelir. 

İlk olarak 1800'ler Kenz-ül İştiha Tercümesi adlı eserde Portekiz turunç meyvesi olarak geçer.

Türkçede Tüm Meyve Adları;

A

acı badem
acı elma
acı hıyar
acı karpuz
acur
adi alıç
adi ceviz
ağaç çileği
ağaç kavunu
ahlat
ahududu
akdiken
alca
alıç
alma
altıntop
amıt
ananas
antep fıstığı
armut
at kestanesi
avokado
ayı üzümü
ayva

B

badem
banadura
bayan
bektaşi üzümü
bergamot
beşbıyık
bonadura
Bornova misketi
böğürtlen

Ç

çağla
çilek

D

davulga
diken dutu
domat
domates
döngel
drupa
dut

E

ebucehil karpuzu
ekmek ağacı
elma
erik
eşek hıyarı

F

fındık
frambuaz
Frenk üzümü

G

göl kestanesi
greyfurt

H

harnıp
hıyar
Hint kestanesi
hurma

İ

incir
it üzümü

K

kabak
kahve
kamkat
karpuz
kavun
kayısı
keçiboynuzu
kekreyemiş
kestane
kızılcık
kızmemesi
kiraz
kivi
koca yemiş
kozak
kozalak
kudret narı
kuru üzüm
kuşburnu

L

limon

M

Malta eriği
mandalina
mango
muşmula
muz

N

nar
nektarin

Ö

öküzgözü

P

palamut
papaya
patlıcan inciri
portakal

S

salatalık
siyah frenk üzümü
somonçileği

Ş

şeftali

T

taflan
tomat
tomati
Trabzon hurması
tuy
türbeeriği

Ü

üzüm

V

vişne

Y

yaban mersini
yafa
yemiş
yenidünya

Z

zerdali
zeytin