Lider diye Tanımladığımız İnsanlar _ 1

 

Google da liderlik konusunda arama yapıldığında veya liderlik hakkında yazılan kitaplara baktığımızda hep ilk basamaklarda görüyoruz

Bu kadar çok araştırma yapılmış ve milyonlarca kitaplar olduğu halde

Tüm toplumlar hep lider arayışında

Niye?

Lider dediğimiz insanların çoğunluğu

Niye işleri çok karışıp çözümlenmesi güç bir duruma getiriyorlar

Muhakkak bunu nedenleri vardır
Bu konuyu irdelemek lazım.

Lazım da

Çok uzun konu olduğundan

Okuma oranı çok düşüyor

Ben de kısım kısım derlemeye çalışacağım

Tarık Başçıl  _  5 Ekim 2024

Orta Asya'dan gelen ve Türklerin liderli tanımlayan halk sözü;

Göz Odur ki Dağın Arkasını Göre

Akıl Odur ki Başa Geleceği Bile

Er Odur ki Alçaktan Dura
Yüksekten Bakan Göz Değil

Atalarımız ne kadar güzel bir özdeyiş ile tanımlamış liderliği

Devleti yönetenlerde vizyon olmazsa

Onların yönettiği halkta da vizyon olmuyor maalesef 

★★★★★★★★★★★★★★

Meşhur hepimizin bildiği hikaye;

Galileo Engizisyon Mahkemesi’nde yargılanır. 

Cezası yakılarak ölümdür

Bu cezadan kurtulup bağışlanması için tek bir şart vardır

O da iddiasından vazgeçmesidir. 

Galileo çok fazla direnemez (İkinci bir Sokrates olmaz)

Bu şartı kabul eder ve cezası bağışlanır. 

Yargılanmanın sonucunu merakla bekleyen sadık bir öğrencisi Galileo’nun

Bu davranışı karşısında büyük hayal kırıklığına uğrar ve tepkisini 

Kahramanları Olmayan Topluma 

Ne Yazık !

Veciz cümlesiyle dile getirir. 

Galileo’nun öğrencisinin bu tepkisine verdiği karşılık ise;

Asıl Kahramanlara İhtiyaç Duyan Topluma 

Ne Yazık ! olur.

★★★★★★★★★★★★★★

İnsanlar tarihde görüldü andan itibaren topluluk halde yaşamışlardır. (Primatlarda)

Her insan toplumunda bir hiyerarşi vardır. 

Böyle olunca insanlar bu hiyerarşide öne geçme çabası vardır

Liderlik en basit tanımı "Etkilemektir"

Nasıl etkilemektir

İnsanlar ile bağ kurarak ve ilişki kurarak etkilemektir

Liderliğin diğer bir özelliği de

Baskı altında

Az bilgi ile

Doğruya en yakın kararı verebilmektir

★★★★★★★★★★★★★★

Liderlik hangi alanda olursa olsun

Ülkelerin ve kurumların kaderinin belirleyicisidir.
Liderlik pozisyonuna gelenlerin en büyük sorunlarından biri

Kendilerini olduklarından daha yetenekli 

Zeki olarak görmeye başlamalarıdır.
Ukala
Kibirli
Ve hatalı olmak öldürücü bir bileşimdir.

Felakete sürüklenen
Ülkeler
Şirketler
Spor kulüpleri vs.
Bu özelliklere sahip liderlerin eseridir.

★★★★★★★★★★★★★★

Üst düzey yöneticileri orta düzey yöneticilerden ayıran ölçümlenebilir özellikler
Genel kanının aksine çok az sayıdadır.

Bu özellikler;
İş hakkında ve yönetim kademesinde daha fazla deneyim
Kurum içi ilişkileri yönetmek konusundaki politik beceri
Rapor verilen kişileri hoşnut etmek konusundaki başarıdır.

Oysa liderlik
Yönetim literatürüne bakıldığı zaman
Üst düzey yöneticilerin saymakla bitmeyen “Üstün Meziyetleri” vardır.

Bu kimseler;
Daha Zeki
Daha Etkileyici
Daha Parlak kişiler olarak tanımlanır.

İleri görüşlülüklerine
Strateji geliştirme konusundaki başarılarına övgüler düzülür.

Başarılı kabul edilen liderlerle ilgili çok sayıda kitap olmasına karşılık
Kötü ve başarısız liderlikle ilgili literatür son derece sınırlıdır.

Bu konuda bir başyapıt sayılabilecek
Barbara Kellerman’ın Bad Leadership (Kötü Liderlik)
Kitabı konuya kavramsal bir yaklaşım getiriyor.

Tarih içinde kötü liderlere resmi geçit yaptıran
Simon Sebag Montefiore’nin kaleme aldığı Monsters (Canavarlar) da başarılı bir derlemedi

Konuya nitelik açısından baktığımızda iyi liderlerde bulunması gereken birçok niteliğin kötü liderlerde de bulunduğunu görüyoruz.

★★★★★★★★★★★★★★

İyi liderlerde bulunması beklenen nitelikler arasında
İlk akla gelenler;

Zekâ
Sosyallik
İnsanları ikna etme
Yüksek hayat enerjisi
Kararlılık gibi kişilik özellikleri

Liderin
İyiliğinin ya da Kötülüğünün belirleyicisi değildir.

İyi ya da Kötü liderlik hakkında kişilikten çok değerler bazı ipuçları veriyor.

Örneğin;
Hırs
Başarı yönelimi olarak ele alındığında
Bir liderde bulunması gereken önemli bir özelliktir.

Ancak açgözlülük
Sahip olduklarıyla yetinmemek

Onları riske atarak daha fazlasına yönelmek
Nerede duracağını bilmemek

Değer sistemini temsil eden karaktere ait bir özelliktir.

Açgözlü liderler kendilerine atfettikleri niteliklerle
Daha fazlasına hakları olduğuna inanırlar.

Hangi konuda olursa olsun
İştah aşırıya kaçtığında
Kişiye zarar verir.

Eğer bu kişi
Hangi alanda olursa olsun
Liderlik makamını işgal ediyorsa

Bu zarar kişisel olmaktan çıkar
Temsil ettiklerini de felakete sürükler.

Daha fazla kazanmak konusundaki açgözlülük
Tarih boyunca yaşanan iyi ve olumlu gelişmeler

Liderlerin gücüne
Aklına ve başarısına mal edilir.

O zaman yaşanmış kötülükleri ve felaketleri de kötü liderliğe bağlamak gerekir.

Kötü liderlik iki bağlamda ele alınabilir:
Birincisi evrensel ahlaki ilkelerden yoksun liderlik

İkincisi ise yetersiz ve etkisiz liderlik olarak tanımlayabileceğimiz
Beceriksiz liderliktir.

Ülkeleri, Siyasi Partileri, Kurumları ve Hayatın her alanından
Kötü liderler
Oldu
Oluyor
Olacak

Mühim olan onların
O makam getirilmeyecek kadar insanlarımıza “AKIL” versin

Kaynaklar:
1) Hogan, R. Kişilik Kurumların Kaderi, Remzi Kitabevi, 2009.
2) Kellerman, B. Bad Leadership (2004) Harvard Business School Publ., 2004.
3) Montefiore, S. S., Monsters, Quarcas Publ., 2008.
4) Ross, R., Sanger, M.: Global Benchmarking High Potentials. Presentation at ATD Meeting SU215, Denver, 2016.