Biraz Ekonomi _ Borsa Holding Hisselerine Nasıl Bakılması Lazım _ Örnek Alınan Hisse Senedi DOHOL
Bu çalışmada bir “Holding” İnceleyelim;
Hisseyi alım de düşerse hemen satarım küçük zarar ile çıkarım
Veya yükselirse kar ile satarım olmayacak düşünce
Bu düşünceye şirket mali yapılarını inceleyince verilerin ışında senin beynin karar verecek
Ederinin altında işlem gören kârlı holdinglere yatırım yapmayı tüm yatırımcılar sever.
Bir holdinge yatırım yaptığımda, aslında o holdingin iştirakleri olan birçok şirkete yatırım yapmış olursunuz.
DOHOL'u finansal açıdan analiz etmeden önce, holdinglere yatırım yapmanın avantajları ve dezavantajları üzerine bilgilenmemiz gerekiyor
Böylece, "Neden holdinglere yatırım yapmanız, ya da yapmamanız gerektiği" ile ilgili net bir şekilde bilgi sahibi olmuş oluruz.
Holdinglere Yatırım Yapmanın Avantajları ;
a. Holdinglerin genellikle aktif ticari faaliyetleri yoktur.
Bu şirketlerin amacı, ait oldukları kişi, aile ya da kurumun servetini, kurumsal bir şekilde yönetmek, denetlemek, korumak, arttırmak ve ortaklarına kâr payı sağlamaktır.
Dolayısıyla, bir holdinge yatırım yapmış olduğunuzda, kurumsal yönetim ve sürdürülebilirlik ilkelerini benimsemiş bir organizasyona ortak oluyorsunuz demektir.
Bunun anlamı, yatırımınızın yönetişim açısından düşük risk içerdiğidir.
b. Holdingler, birden fazla şirketin sermayedarları olan çatı şirketlerdir.
Buna göre, holdinglerin bünyesinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren alt şirketler (iştirakler) vardır.
Bir holdinge yatırım yaptığınızda bu iştiraklere dolaylı yoldan yatırım yapmış olursunuz. Söz konusu iştiraklerin farklı sektörlerde olması, holding yatırımcısının sektörel riskini azaltır.
Öte yandan, iştiraklerin aynı sektörde olması ise (örneğin; farklı markalarla), o sektör üzerinde hakimiyet kurmasına olanak sağlar ve yatırımcı için olumludur.
c. Holdingler, sahip oldukları varlıkları piyasa fiyatları ile değil, "âdil değerleri" ile değerleyip bilançolarına kayıt ederler.
Âdil Değer; "bir varlığın, rasyonel koşullarda ortaya çıkan fiyatıdır" olarak tanımlanır.
Âdil Değer tanımı her ne kadar, rasyonel bir değer olarak tanımlansa da, genellikle piyasa değerine göre çok daha düşük bir değerdir
Dolayısıyla; holding yatırımcısı, holdinge yatırım yaparak, holdingin varlıklarına piyasa fiyatından değil, âdil değerinden ortak olmuş olur.
d. Holdinglerin ana gelir kalemleri, alt şirketlerinden (iştiraklerinden) aldıkları temettülerdir.
İştiraklerinden düzenli olarak temettü alan bir holding, ortaklarına düzenli olarak temettü verme eğiliminde olur.
Uzun vadeli temettü hisseleri olarak düşünülebilirler.
Ancak holdingler düzenli olarak temettü vermelerine karşın, temettü verimlilikleri genellikle düşüktür.
Bunun nedeni, holdinglerin yeni iştiraklere katılmak ya da mevcut iştiraklerinin finansman ihtiyaçlarını gidermek için fazlaca nakit varlık tutma eğiliminde olmalarıdır.
Holdinglere yatırım yapmanın yukarıda saymış ve saymamış olduğum birçok avantajı vardır.
Ancak bir holdingde, bu avantajların hepsinin bir arada olmasını beklemek doğru değildir.
Çünkü her kurum, kendine ait farklı bir kurum kültürüne ve iş yapma yöntemine sahiptir.
Holdinglere Yatırım Yapmanın Dezavantajları ;
a. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, holdingler, birden fazla şirkete sermayedarlık eden çatı şirketlerdir.
Dolayısıyla, bir holdinge yatırım yaptığınızda, o holdinge ait kâr ve zarar eden tüm iştiraklere yatırım yapmış olursunuz.
Bu durum; özellikle, holdinge ait alt şirketlerden bir veya birkaç tanesinin fazlaca zarar ediyor olması durumunda, yatırımcı açısından oldukça olumsuz bir duruma dönüşür.
Çünkü holding, kâr eden şirketlerden elde ettiği gelirler ile, zarar edenlerinkini kapatmaya başlar.
Böyle bir durumda, yatırımcının, holdinge yatırım yapmadan önce iştiraklerini (alt şirketlerini) araştırması önemlidir.
Araştırma sonunda, holdingin tamamına yatırım yapmak yerine, halka açık en verimli birkaç şirketine yatırım yapmak, daha mantıklı gelebilir.
b. Holdinglerin borsa fiyatları hızlı yükselmez, hızlı düşmez.
Bunun iki nedeni vardır:
1. holdinglerin (genellikle), iştiraklerine göre daha büyük sermayeye sahip olması, bu şirketlerin hisselerinin toplanıp fiyat hareketin sağlanmasını zorlaştırır.
2. İkinci neden ise, iştirakleri ile ilgilidir.
Bir holdingin hisse fiyatının artması için öncelikle iştiraklerinin piyasa değerinin artması gerekir.
Özellikle; iştiraklerinin halka açık olduğu holdinglerde, fiyat artışı, sermayesi büyük iştirakin fiyat artışından sonra olur
Öte yandan, iştiraklerde değer artışları olduğu gibi, değer düşüşleri de olabilir.
Bu durum, holdinge dolaylı yoldan olumsuz olarak yansır.
Özellikle, değer düşüklüğü olan iştirak, sermayesi büyük bir iştirak ise, holdingin hisse fiyatında düşüşe neden olabilir.
Tıpkı avantajlarda olduğu gibi, holdinglere yatırım yapmanın yukarıda saymış ve saymamış olduğum dezavantajları da bulunmaktadır.
Bir yatırımcının, maksimum fayda sağlamak için yatırım yapmadan önce bu dezavantajları tespit edip, ona göre bir yol izlemesi gerekmektir.
Artık holdinglere yatırım yapmaya ilişkin bir bakış açısı oluşturduğumuza göre, bu çalışmasının asıl konusu olan Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.'i (DOHOL) daha yakından tanımaya ve analiz etmeye başlayalım.·
Profil ;
Şirket, 1980 yılında Aydın Doğan tarafından kurulan ve akaryakıt perakendesi, elektrik üretimi, sanayi üretimi, iç-dış ticaret, otomotiv pazarlaması, finans, gayrimenkul yatırımı, eğlence ve internet sektörlerinde faaliyet gösteren bir holdingdir.
Her ne kadar, Türkiye'de uzun yıllar boyunca medya sektörüne öncülük etmiş olsa da, sahip olduğu medya kuruluşlarının çoğunu Demirören Grubuna satmak suretiyle, 2018 yılında medya sektöründen büyük oranda çıkmıştır.
Kendi tanımlamasıyla, şirketin amacı ;
"Uzun vadeli çözümler üreterek bulunduğu bölgelerde ve sektörlerde daha iyi bir gelecek için liderlik yapmak ve bu anlayışla mevcut yatırımları dönüştürmektir."
2021 yılı itibariyle, şirketin çalışan sayısının 4000'dir.
Şirketin Ortaklık Yapısı ;
Adilbey Holding A.Ş. (49.66%)
Doğan Ailesi (14.47%)
Halka Açık (35.87%)
NOT: Adilbey Holding A.Ş., Doğan Ailesi'nin bir iştirakidir.
İştirakleri ;
- Çelik Halat ve Tel San A.Ş. (CELHA) 29 milyon TL - 69.83%
- Doruk Finansman A.Ş. 29 milyon TL - 97%
- DHI Investment BV 257.5 milyon EUR - 100%
- DİTAŞ Doğan Yedek Parça İmalat A.Ş. (DITAS) 8 milyon TL - 68.90%
- Doğan Dış Ticaret ve Mümessillik A.Ş. 12.5 milyon TL - 100%
- Doruk Faktoring A.Ş. 60 milyon TL - 99.99%
- Öncü Girişim Sermayesi A.Ş. 375 milyon TL - 75%
- Ultra Kablolu TV A.Ş. 10 milyon TL - 50%
- Doğan Trend Otomotiv Ticaret Hizm. A.Ş. 123 milyon TL - 100%
- NETA Havacılık Hizm. A.Ş. 103 milyon TL - 100%
- Marlin Otelcilik ve Turizm A.Ş. 41 milyon TL - 100%
- Değer Merkezi Hizmetler ve Yönetim A.Ş. 20 milyon TL - 100%
- D Yatırım Bankası A.Ş. 200 milyon TL - 99.99%
- Gas Plus Erbil Limited 61 milyon USD - 50%
- Galata Wind Enerji A.Ş. (GWIND) 381 milyon TL - 71.42%
- Aytemiz Akaryakıt Dağıtım A.Ş. 400 milyon TL - 50%
- Dergi Pazarlama Planlama Ticaret A.Ş. 0.7 milyon TL - 56%
- M Investment LLC 17 milyon USD - 100%
- D Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret A.Ş. 1 milyar TL - 100%
- Rapsodi Radyo ve Televizyon Yay. A.Ş. 2 milyon TL - 100%
- Kandilli Garimenkul Yatırımları A.Ş. 62 milyon TL - 50%
- Aslancık Elektrik Üretim A.Ş. 124 milyon TL - 33.33%
- Doğan Burda Dergi Yay ve Paz. A.Ş. (DOBUR) 8 milyon TL - 40%
- Boyabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. 234 milyon TL - 33%·
İştiraklerinden de görüldüğü üzere, başta enerji üretimi, gayrimenkul yatırımları, girişim sermayeleri ve otomotiv olmak üzere, biri birinden farklı birçok farklı sektörde faaliyet göstermektedir.
Hepimizin bildiği bir söz vardır, "Para; satarken değil, satın alırken kazanılır" diye. Peki, böylesine iştiraklere sahip olan
DOHOL'un mali durumu nedir?
Bu mali durumuna oranla bakıldığında, borsadaki fiyatı pahalı mıdır, ucuz mudur?
Şimdi bu sorulara cevap arayalım.
Bir şirketin yatırımcılara cazip gelmesi için ;
- Kur riski olmamalı
- Finansal sağlığı yerinde olmalı
- Borsada, ederinin altına satılmalıdır.
Buna göre, DOHOL'u şu 3 özellik açısından ayrı ayrı değerlendirelim.
- Net Döviz Pozisyonu (kur riski)
- Rasyo Analizi (finansal sağlık)
- Piyasa Çarpanları (ucuzluk-pahalılık)
Net Döviz Pozisyonu ;
DOHOL'un 31 Mart 2021 tarihi itibariyle yaklaşık 2.5 milyar TL net döviz rezervi vardır.
Bu miktar rezerv ile DOHOL; bankalar dahil olmak üzere
BİST'in en fazla döviz rezervine sahip onuncu, bankalar hariç yedinci şirketidir!
DOHOL'un net döviz miktarı, özsermayesinin yalnızca 28%'ini oluşturmaktadır.
Buna göre; eğer şirket kasasındaki dövizleri, pay sahiplerine dağıtacak olsaydı, her 1 lot hisse için 0.95 TL dağıtması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle şirketin pay fiyatı 2.95
Buradan hareketle, DOHOL'un kesinlikle bir kur riski ile karşı karşıya olmadığını ve hatta şirketin, döviz fiyatındaki artışlardan yüksek miktarda kambiyo kârı yazdığını, yani dövizdeki yükselişi lehine çevirdiğini söyleyebiliriz.
Rasyo Analizi (Sağlık Analizi) ;
Yatırımcılar için DOHOL'un en avantajlı taraflarının
BİST'in en büyük ve kurumsal şirketlerinden biri olması ve her geçen yıl yenilikçi yatırımlarıyla, nakit akışını kuvvetlendirmesi olabilir.
Ancak bir şirketin bu özelliklere sahip olması, o şirketin finansal durumunun sağlıklı olduğunu söylemek için yeterli değildir.
Buna göre bir şirketin, "finansal" açıdan sağlıklı olduğunu söyleyebilmek için, o şirkete "rasyo analizi" uygulamak gerekir.
Rasyo Analizi, tıpkı insanlardaki tam kan sayımına benzer, şirketin mâli açıdan ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir.
Çalışmada kullanacağım rasyolar şunlardır;
- Likitide Oranları
- Faaliyet Oranları
- Kaldıraç Oranları
- Kârlılık Oranları
Likitide Oranları ;
Bir şirketin borç ödeme gücünü ve işletme sermayesinin yeterliliğini ölçer.
İki tip likitide oranı vardır;
- Cari Oran
- Asit Test Oranı (Likit Oran)
Cari Oran :
Dönen varlıkların, kısa vadeli borçları ödeme gücünü gösterir. Üretim şirketleri için önemlidir.
İdeal değer 2'dir.
1.5 altında; şirket, kısa vadeli borcunu ödemede zorluk yaşayacak demektir.
3.0 üstünde; dönen varlıklarını verimli kullanmıyor denebilir.
Holdingler: 5.47
DOHOL: 2.70
Buna göre DOHOL, dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarını 2.70 defa ödeyebilir durumdadır.
Söz konusu oran, oldukça idealdir ve şirketin borçlarını ödemekle ilgili asla bir sorunu olmadığını gösterir.
Asit Test Oranı:
Stokları satmadan borç ödeme gücünü ölçer. Stoklara olan bağımlılığı gösterir.
İdeal değer 1.5'dir.
1 altında; şirket, borcunu ödemek için stokların satışına bağımlı demektir.
2 üstünde; elindeki nakit varlıkları verimli kullanmıyor demektir.
Holdingler: 5.22
DOHOL: 2.44
Buna göre DOHOL, stoklarını satmaksızın, 2.44 defa kısa vadeli borçlarını ödeyebilmektedir. Dolayısıyla, kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için stoklarının satışına bağımlı değildir.
Nakit varlıkları çok güçlüdür.
Aktif Devir Hızı;
bir şirketin, satışlarını arttırmak için varlıklarını ne oranda verimli kullandığını ölçer.
Aktif devir hızının;
- Perakende şirketlerinde, 1'in üzeri
- Üretim şirketlerinde, 0.50'nin üzeri
- Holdinglerde ise, 0.15'nin üzerinde olması istenir.
Holdingler: 0.33
DOHOL: 0.85
DOHOL, gelir elde etme de, diğer holdinglere göre varlıklarını bariz bir şekilde verimli kullanabilmektedir.
Bu durum şirketin finansmana rahat ulaşmasını sağlamaktadır.
Kaldıraç Oranı ;
Kaldıraç oranı, şirket varlıklarının ne oranda borçla ile finanse edildiğini gösterir.
Böylece şirketin borçlardan kaynaklanan riski ortaya konur.
İdeal: %0 - %20
Normal: %21 - %50
Riskli: %51 - %70
Çok Riskli: %71 - %100
Teknik İflas: %100 ve üzeri.
Holdingler: 36.60%
DOHOL: 33.60%
DOHOL'nun bilanço yapısı, BİST'teki diğer holdingler ile benzerlik göstermektedir.
Buna göre şirket, varlıklarının 1/3'ünü borç ile finanse etmektedir.
Şirketin borç sorunu yoktur ancak bu oranın daha düşük olmasını arzu ederdim!
Kârlılık Oranları ;
Kârlılık Oranları, şirketin kârlılık performansını ortaya koyar.
Özellikle fazla kaldıraç (borç) kullanan şirketler için çok önemlidir.
Temelde üç tür kârlılık vardır ve üçü de önemlidir ;
- FAVÖK Marjı
- Net Kar Marjı
- Özsermaye Kârlılığı
Favök Marjı:
Şirketin ana faaliyetlerinin ne oranda kârlı gerçekleştiğini ölçen önemli bir kârlılık oranıdır.
Faiz, vergi ve amortisman giderlerini içermez.
Türkiye'de faiz oranlarının yüksektir. Dolayısıyla, yurtdışına göre önemi daha az olan bir kârlılık oranıdır.
Holdingler: 15.35%
DOHOL: 8.62%
DOHOL'un FAVÖK marjı, içinde bulunduğu holdingler sektörünün yarısı kadardır.
Bu olumsuz durumun nedeni, şirketin hasılatının önemli bir bölümünü, kârlılığı düşük olan akaryakıt perakendeciliğinden elde ediyor olmasıdır.
Net Kâr Marjı:
Holdingler: 17.16%
DOHOL: 18.24%
DOHOL, düşük net kâr marjına rağmen içinde bulunduğu holdingler sektörünün ortalamasında bir özsermaye kârlılığına sahiptir.
Faaliyete girecek yeni yatırımları ile tüm kârlılık oranlarının dikkat çekecek şekilde artacağını düşünüyorum!
DOHOL’un tüm rasyoları, finansal açıdan sağlıklı bir şirket olduğunu göstermektedir.
Şöyle ki;
a. Borçlarını ödemekle ilgili sorunu yoktur.
b. Faaliyetlerini optimum düzeyde etkin gerçekleştirmektedir.
c. İyi bir finansman yapısı vardır.
d. Makul düzeyde kârlıdır.
Piyasa Çarpanları ;
Bir şirketin mâli açıdan sağlıklı olması, o firmaya yatırım yapılabileceği anlamına gelmez. Yatırım yapılabilmesi için, firmanın borsada ederinin altında işlem görüyor olması gerekir.
Bunu gösteren iki oran şunlardır:
- F/K Oranı
- PD/DD Oranı
Bir şirketin, temel verilere göre HEDEF FİYATI hesaplanırken piyasa çarpanları kullanılır.
Ben her iki piyasa çarpanı için ayrı hedef fiyatlar hesaplayıp, bu hedef fiyatların ortalamasını alarak ana hedef fiyatı hesaplayacağım.
Ama önce piyasa çarpanlarını tanıyalım.
Fiyat / Kazanç Oranı:
Gerçek Potansiyel
Bu hedef fiyatlar, şirketin bilanço ve gelir tablosu ile sektör ortalamalarını mevcut piyasa fiyatı ile eşlediğimizde ortaya çıkan potansiyel muhasebesel hedeflerdir.
Ancak, bence DOHOL'nin fiyat bu hedeflerin ötesindedir.
Peki, neden?
DOHOL'un daha yüksek bir potansiyele sahip olduğunu düşünmemin nedeni, son dönemlerde yapmış olduğu yatırımların, yenilikçi, yüksek getirili ve düşük maliyet odaklı sektörlere ilişkin olmasıdır.
Örneğin;
- Finans
- Yenilenebilir enerji
- İnternet
- Elektriklı Araçlar
Ayrıca, hali hazırda holdingin üzerine yük olan iştirakleri ise kârlı hale getirmek için çalışmalar yapmaktadır (örneğin; Aytemiz Petrol).
Bu çalışmalar sonunda kârlılık yakalayamadığı iştiraklerini ise, elden çıkartmaktadır.
Sonuç
Türkiye'nin önde gelen ailelerinden olan Doğan Ailesi'nin hakim ortak olduğu DOHOL, kurumsal yapısı, finansal sağlık durumu ve borsada ederinin çok altında bir fiyattan işlem görmesinden dolayı, yatırımcılar için BİST'in en gözde şirketlerinden biri durumundadır.
Örnek aldığımız;
Türkiye'nin önde gelen holdinglerinden biri olan DOHOL(Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş)'u birlikte analiz edelim.
Bu Sabancı, Koç, Anadolu, Şişe, Oyak Vs. da olabilir.
Siz istediğiniz bir Holdingin verileri Dohol yerine koyarsanız, o holdingi incelemiş olursunuz
Amaç ederin altında karlı firmalara yatırım yapmak olmalı hisse senetlerinde
O zaman bunu nasıl bulacağız
Düşündüğümüz hissenin verilerini her zaman ki gibi inceleme süzgecinden analiz etmek olmalı
Bu Sabancı, Koç, Anadolu, Şişe, Oyak Vs. da olabilir.
Siz istediğiniz bir Holdingin verileri Dohol yerine koyarsanız, o holdingi incelemiş olursunuz
Amaç ederin altında karlı firmalara yatırım yapmak olmalı hisse senetlerinde
O zaman bunu nasıl bulacağız
Düşündüğümüz hissenin verilerini her zaman ki gibi inceleme süzgecinden analiz etmek olmalı
Hisseyi alım de düşerse hemen satarım küçük zarar ile çıkarım
Veya yükselirse kar ile satarım olmayacak düşünce
Bu düşünceye şirket mali yapılarını inceleyince verilerin ışında senin beynin karar verecek
Ederinin altında işlem gören kârlı holdinglere yatırım yapmayı tüm yatırımcılar sever.
Bir holdinge yatırım yaptığımda, aslında o holdingin iştirakleri olan birçok şirkete yatırım yapmış olursunuz.
DOHOL'u finansal açıdan analiz etmeden önce, holdinglere yatırım yapmanın avantajları ve dezavantajları üzerine bilgilenmemiz gerekiyor
Böylece, "Neden holdinglere yatırım yapmanız, ya da yapmamanız gerektiği" ile ilgili net bir şekilde bilgi sahibi olmuş oluruz.
Holdinglere Yatırım Yapmanın Avantajları ;
a. Holdinglerin genellikle aktif ticari faaliyetleri yoktur.
Bu şirketlerin amacı, ait oldukları kişi, aile ya da kurumun servetini, kurumsal bir şekilde yönetmek, denetlemek, korumak, arttırmak ve ortaklarına kâr payı sağlamaktır.
Dolayısıyla, bir holdinge yatırım yapmış olduğunuzda, kurumsal yönetim ve sürdürülebilirlik ilkelerini benimsemiş bir organizasyona ortak oluyorsunuz demektir.
Bunun anlamı, yatırımınızın yönetişim açısından düşük risk içerdiğidir.
b. Holdingler, birden fazla şirketin sermayedarları olan çatı şirketlerdir.
Buna göre, holdinglerin bünyesinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren alt şirketler (iştirakler) vardır.
Bir holdinge yatırım yaptığınızda bu iştiraklere dolaylı yoldan yatırım yapmış olursunuz. Söz konusu iştiraklerin farklı sektörlerde olması, holding yatırımcısının sektörel riskini azaltır.
Öte yandan, iştiraklerin aynı sektörde olması ise (örneğin; farklı markalarla), o sektör üzerinde hakimiyet kurmasına olanak sağlar ve yatırımcı için olumludur.
c. Holdingler, sahip oldukları varlıkları piyasa fiyatları ile değil, "âdil değerleri" ile değerleyip bilançolarına kayıt ederler.
Âdil Değer; "bir varlığın, rasyonel koşullarda ortaya çıkan fiyatıdır" olarak tanımlanır.
Âdil Değer tanımı her ne kadar, rasyonel bir değer olarak tanımlansa da, genellikle piyasa değerine göre çok daha düşük bir değerdir
Dolayısıyla; holding yatırımcısı, holdinge yatırım yaparak, holdingin varlıklarına piyasa fiyatından değil, âdil değerinden ortak olmuş olur.
d. Holdinglerin ana gelir kalemleri, alt şirketlerinden (iştiraklerinden) aldıkları temettülerdir.
İştiraklerinden düzenli olarak temettü alan bir holding, ortaklarına düzenli olarak temettü verme eğiliminde olur.
Uzun vadeli temettü hisseleri olarak düşünülebilirler.
Ancak holdingler düzenli olarak temettü vermelerine karşın, temettü verimlilikleri genellikle düşüktür.
Bunun nedeni, holdinglerin yeni iştiraklere katılmak ya da mevcut iştiraklerinin finansman ihtiyaçlarını gidermek için fazlaca nakit varlık tutma eğiliminde olmalarıdır.
Holdinglere yatırım yapmanın yukarıda saymış ve saymamış olduğum birçok avantajı vardır.
Ancak bir holdingde, bu avantajların hepsinin bir arada olmasını beklemek doğru değildir.
Çünkü her kurum, kendine ait farklı bir kurum kültürüne ve iş yapma yöntemine sahiptir.
Holdinglere Yatırım Yapmanın Dezavantajları ;
a. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, holdingler, birden fazla şirkete sermayedarlık eden çatı şirketlerdir.
Dolayısıyla, bir holdinge yatırım yaptığınızda, o holdinge ait kâr ve zarar eden tüm iştiraklere yatırım yapmış olursunuz.
Bu durum; özellikle, holdinge ait alt şirketlerden bir veya birkaç tanesinin fazlaca zarar ediyor olması durumunda, yatırımcı açısından oldukça olumsuz bir duruma dönüşür.
Çünkü holding, kâr eden şirketlerden elde ettiği gelirler ile, zarar edenlerinkini kapatmaya başlar.
Böyle bir durumda, yatırımcının, holdinge yatırım yapmadan önce iştiraklerini (alt şirketlerini) araştırması önemlidir.
Araştırma sonunda, holdingin tamamına yatırım yapmak yerine, halka açık en verimli birkaç şirketine yatırım yapmak, daha mantıklı gelebilir.
b. Holdinglerin borsa fiyatları hızlı yükselmez, hızlı düşmez.
Bunun iki nedeni vardır:
1. holdinglerin (genellikle), iştiraklerine göre daha büyük sermayeye sahip olması, bu şirketlerin hisselerinin toplanıp fiyat hareketin sağlanmasını zorlaştırır.
2. İkinci neden ise, iştirakleri ile ilgilidir.
Bir holdingin hisse fiyatının artması için öncelikle iştiraklerinin piyasa değerinin artması gerekir.
Özellikle; iştiraklerinin halka açık olduğu holdinglerde, fiyat artışı, sermayesi büyük iştirakin fiyat artışından sonra olur
Öte yandan, iştiraklerde değer artışları olduğu gibi, değer düşüşleri de olabilir.
Bu durum, holdinge dolaylı yoldan olumsuz olarak yansır.
Özellikle, değer düşüklüğü olan iştirak, sermayesi büyük bir iştirak ise, holdingin hisse fiyatında düşüşe neden olabilir.
Tıpkı avantajlarda olduğu gibi, holdinglere yatırım yapmanın yukarıda saymış ve saymamış olduğum dezavantajları da bulunmaktadır.
Bir yatırımcının, maksimum fayda sağlamak için yatırım yapmadan önce bu dezavantajları tespit edip, ona göre bir yol izlemesi gerekmektir.
Artık holdinglere yatırım yapmaya ilişkin bir bakış açısı oluşturduğumuza göre, bu çalışmasının asıl konusu olan Doğan Şirketler Grubu Holding A.Ş.'i (DOHOL) daha yakından tanımaya ve analiz etmeye başlayalım.·
Profil ;
Şirket, 1980 yılında Aydın Doğan tarafından kurulan ve akaryakıt perakendesi, elektrik üretimi, sanayi üretimi, iç-dış ticaret, otomotiv pazarlaması, finans, gayrimenkul yatırımı, eğlence ve internet sektörlerinde faaliyet gösteren bir holdingdir.
Her ne kadar, Türkiye'de uzun yıllar boyunca medya sektörüne öncülük etmiş olsa da, sahip olduğu medya kuruluşlarının çoğunu Demirören Grubuna satmak suretiyle, 2018 yılında medya sektöründen büyük oranda çıkmıştır.
Kendi tanımlamasıyla, şirketin amacı ;
"Uzun vadeli çözümler üreterek bulunduğu bölgelerde ve sektörlerde daha iyi bir gelecek için liderlik yapmak ve bu anlayışla mevcut yatırımları dönüştürmektir."
2021 yılı itibariyle, şirketin çalışan sayısının 4000'dir.
Şirketin Ortaklık Yapısı ;
Adilbey Holding A.Ş. (49.66%)
Doğan Ailesi (14.47%)
Halka Açık (35.87%)
NOT: Adilbey Holding A.Ş., Doğan Ailesi'nin bir iştirakidir.
İştirakleri ;
- Çelik Halat ve Tel San A.Ş. (CELHA) 29 milyon TL - 69.83%
- Doruk Finansman A.Ş. 29 milyon TL - 97%
- DHI Investment BV 257.5 milyon EUR - 100%
- DİTAŞ Doğan Yedek Parça İmalat A.Ş. (DITAS) 8 milyon TL - 68.90%
- Doğan Dış Ticaret ve Mümessillik A.Ş. 12.5 milyon TL - 100%
- Doruk Faktoring A.Ş. 60 milyon TL - 99.99%
- Öncü Girişim Sermayesi A.Ş. 375 milyon TL - 75%
- Ultra Kablolu TV A.Ş. 10 milyon TL - 50%
- Doğan Trend Otomotiv Ticaret Hizm. A.Ş. 123 milyon TL - 100%
- NETA Havacılık Hizm. A.Ş. 103 milyon TL - 100%
- Marlin Otelcilik ve Turizm A.Ş. 41 milyon TL - 100%
- Değer Merkezi Hizmetler ve Yönetim A.Ş. 20 milyon TL - 100%
- D Yatırım Bankası A.Ş. 200 milyon TL - 99.99%
- Gas Plus Erbil Limited 61 milyon USD - 50%
- Galata Wind Enerji A.Ş. (GWIND) 381 milyon TL - 71.42%
- Aytemiz Akaryakıt Dağıtım A.Ş. 400 milyon TL - 50%
- Dergi Pazarlama Planlama Ticaret A.Ş. 0.7 milyon TL - 56%
- M Investment LLC 17 milyon USD - 100%
- D Gayrimenkul Yatırımları ve Ticaret A.Ş. 1 milyar TL - 100%
- Rapsodi Radyo ve Televizyon Yay. A.Ş. 2 milyon TL - 100%
- Kandilli Garimenkul Yatırımları A.Ş. 62 milyon TL - 50%
- Aslancık Elektrik Üretim A.Ş. 124 milyon TL - 33.33%
- Doğan Burda Dergi Yay ve Paz. A.Ş. (DOBUR) 8 milyon TL - 40%
- Boyabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. 234 milyon TL - 33%·
İştiraklerinden de görüldüğü üzere, başta enerji üretimi, gayrimenkul yatırımları, girişim sermayeleri ve otomotiv olmak üzere, biri birinden farklı birçok farklı sektörde faaliyet göstermektedir.
Hepimizin bildiği bir söz vardır, "Para; satarken değil, satın alırken kazanılır" diye. Peki, böylesine iştiraklere sahip olan
DOHOL'un mali durumu nedir?
Bu mali durumuna oranla bakıldığında, borsadaki fiyatı pahalı mıdır, ucuz mudur?
Şimdi bu sorulara cevap arayalım.
Bir şirketin yatırımcılara cazip gelmesi için ;
- Kur riski olmamalı
- Finansal sağlığı yerinde olmalı
- Borsada, ederinin altına satılmalıdır.
Buna göre, DOHOL'u şu 3 özellik açısından ayrı ayrı değerlendirelim.
- Net Döviz Pozisyonu (kur riski)
- Rasyo Analizi (finansal sağlık)
- Piyasa Çarpanları (ucuzluk-pahalılık)
Net Döviz Pozisyonu ;
DOHOL'un 31 Mart 2021 tarihi itibariyle yaklaşık 2.5 milyar TL net döviz rezervi vardır.
Bu miktar rezerv ile DOHOL; bankalar dahil olmak üzere
BİST'in en fazla döviz rezervine sahip onuncu, bankalar hariç yedinci şirketidir!
DOHOL'un net döviz miktarı, özsermayesinin yalnızca 28%'ini oluşturmaktadır.
Buna göre; eğer şirket kasasındaki dövizleri, pay sahiplerine dağıtacak olsaydı, her 1 lot hisse için 0.95 TL dağıtması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle şirketin pay fiyatı 2.95
Buradan hareketle, DOHOL'un kesinlikle bir kur riski ile karşı karşıya olmadığını ve hatta şirketin, döviz fiyatındaki artışlardan yüksek miktarda kambiyo kârı yazdığını, yani dövizdeki yükselişi lehine çevirdiğini söyleyebiliriz.
Rasyo Analizi (Sağlık Analizi) ;
Yatırımcılar için DOHOL'un en avantajlı taraflarının
BİST'in en büyük ve kurumsal şirketlerinden biri olması ve her geçen yıl yenilikçi yatırımlarıyla, nakit akışını kuvvetlendirmesi olabilir.
Ancak bir şirketin bu özelliklere sahip olması, o şirketin finansal durumunun sağlıklı olduğunu söylemek için yeterli değildir.
Buna göre bir şirketin, "finansal" açıdan sağlıklı olduğunu söyleyebilmek için, o şirkete "rasyo analizi" uygulamak gerekir.
Rasyo Analizi, tıpkı insanlardaki tam kan sayımına benzer, şirketin mâli açıdan ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir.
Çalışmada kullanacağım rasyolar şunlardır;
- Likitide Oranları
- Faaliyet Oranları
- Kaldıraç Oranları
- Kârlılık Oranları
Likitide Oranları ;
Bir şirketin borç ödeme gücünü ve işletme sermayesinin yeterliliğini ölçer.
İki tip likitide oranı vardır;
- Cari Oran
- Asit Test Oranı (Likit Oran)
Cari Oran :
Dönen varlıkların, kısa vadeli borçları ödeme gücünü gösterir. Üretim şirketleri için önemlidir.
İdeal değer 2'dir.
1.5 altında; şirket, kısa vadeli borcunu ödemede zorluk yaşayacak demektir.
3.0 üstünde; dönen varlıklarını verimli kullanmıyor denebilir.
Holdingler: 5.47
DOHOL: 2.70
Buna göre DOHOL, dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarını 2.70 defa ödeyebilir durumdadır.
Söz konusu oran, oldukça idealdir ve şirketin borçlarını ödemekle ilgili asla bir sorunu olmadığını gösterir.
Asit Test Oranı:
Stokları satmadan borç ödeme gücünü ölçer. Stoklara olan bağımlılığı gösterir.
İdeal değer 1.5'dir.
1 altında; şirket, borcunu ödemek için stokların satışına bağımlı demektir.
2 üstünde; elindeki nakit varlıkları verimli kullanmıyor demektir.
Holdingler: 5.22
DOHOL: 2.44
Buna göre DOHOL, stoklarını satmaksızın, 2.44 defa kısa vadeli borçlarını ödeyebilmektedir. Dolayısıyla, kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için stoklarının satışına bağımlı değildir.
Nakit varlıkları çok güçlüdür.
Aktif Devir Hızı;
bir şirketin, satışlarını arttırmak için varlıklarını ne oranda verimli kullandığını ölçer.
Aktif devir hızının;
- Perakende şirketlerinde, 1'in üzeri
- Üretim şirketlerinde, 0.50'nin üzeri
- Holdinglerde ise, 0.15'nin üzerinde olması istenir.
Holdingler: 0.33
DOHOL: 0.85
DOHOL, gelir elde etme de, diğer holdinglere göre varlıklarını bariz bir şekilde verimli kullanabilmektedir.
Bu durum şirketin finansmana rahat ulaşmasını sağlamaktadır.
Kaldıraç Oranı ;
Kaldıraç oranı, şirket varlıklarının ne oranda borçla ile finanse edildiğini gösterir.
Böylece şirketin borçlardan kaynaklanan riski ortaya konur.
İdeal: %0 - %20
Normal: %21 - %50
Riskli: %51 - %70
Çok Riskli: %71 - %100
Teknik İflas: %100 ve üzeri.
Holdingler: 36.60%
DOHOL: 33.60%
DOHOL'nun bilanço yapısı, BİST'teki diğer holdingler ile benzerlik göstermektedir.
Buna göre şirket, varlıklarının 1/3'ünü borç ile finanse etmektedir.
Şirketin borç sorunu yoktur ancak bu oranın daha düşük olmasını arzu ederdim!
Kârlılık Oranları ;
Kârlılık Oranları, şirketin kârlılık performansını ortaya koyar.
Özellikle fazla kaldıraç (borç) kullanan şirketler için çok önemlidir.
Temelde üç tür kârlılık vardır ve üçü de önemlidir ;
- FAVÖK Marjı
- Net Kar Marjı
- Özsermaye Kârlılığı
Favök Marjı:
Şirketin ana faaliyetlerinin ne oranda kârlı gerçekleştiğini ölçen önemli bir kârlılık oranıdır.
Faiz, vergi ve amortisman giderlerini içermez.
Türkiye'de faiz oranlarının yüksektir. Dolayısıyla, yurtdışına göre önemi daha az olan bir kârlılık oranıdır.
Holdingler: 15.35%
DOHOL: 8.62%
DOHOL'un FAVÖK marjı, içinde bulunduğu holdingler sektörünün yarısı kadardır.
Bu olumsuz durumun nedeni, şirketin hasılatının önemli bir bölümünü, kârlılığı düşük olan akaryakıt perakendeciliğinden elde ediyor olmasıdır.
Net Kâr Marjı:
Şirketin bir muhasebe dönemi içinde gerçekleştirmiş olduğu satışların ne oranda kârlı olduğunu gösteren kârlılık oranıdır.
Sektörlere ve şirketin satış politikasına göre değişiklik gösterse de, her halükarda 10% üzerinde olması olumlu olarak kabul edilir.
Holdingler: 31.31%
DOHOL: 14.54%
DOHOL'ün net kâr marjının, holdingler sektörünün yarısı kadar olmasının nedeni, FAVÖK marjının düşük olmasının nedeni ile aynıdır.
Ancak, arzu edilen net kâr marjı olan 10%'un üzerinde performans göstermektedir.
Kârlılık sorunu yoktur.
Öz sermaye Kârlılığı:
Şirket ortaklarının, şirketin varlıkları üzerindeki haklarını temsil eden özkaynakların ne denli kârlı kullanıldığını ölçer.
Sektör ortalamasından fazla olması iyidir.
Özellikle risksiz kazanç olan vadeli mevduat faizinin üzerinde olması arzu edilir.
Sektörlere ve şirketin satış politikasına göre değişiklik gösterse de, her halükarda 10% üzerinde olması olumlu olarak kabul edilir.
Holdingler: 31.31%
DOHOL: 14.54%
DOHOL'ün net kâr marjının, holdingler sektörünün yarısı kadar olmasının nedeni, FAVÖK marjının düşük olmasının nedeni ile aynıdır.
Ancak, arzu edilen net kâr marjı olan 10%'un üzerinde performans göstermektedir.
Kârlılık sorunu yoktur.
Öz sermaye Kârlılığı:
Şirket ortaklarının, şirketin varlıkları üzerindeki haklarını temsil eden özkaynakların ne denli kârlı kullanıldığını ölçer.
Sektör ortalamasından fazla olması iyidir.
Özellikle risksiz kazanç olan vadeli mevduat faizinin üzerinde olması arzu edilir.
Holdingler: 17.16%
DOHOL: 18.24%
DOHOL, düşük net kâr marjına rağmen içinde bulunduğu holdingler sektörünün ortalamasında bir özsermaye kârlılığına sahiptir.
Faaliyete girecek yeni yatırımları ile tüm kârlılık oranlarının dikkat çekecek şekilde artacağını düşünüyorum!
DOHOL’un tüm rasyoları, finansal açıdan sağlıklı bir şirket olduğunu göstermektedir.
Şöyle ki;
a. Borçlarını ödemekle ilgili sorunu yoktur.
b. Faaliyetlerini optimum düzeyde etkin gerçekleştirmektedir.
c. İyi bir finansman yapısı vardır.
d. Makul düzeyde kârlıdır.
Piyasa Çarpanları ;
Bir şirketin mâli açıdan sağlıklı olması, o firmaya yatırım yapılabileceği anlamına gelmez. Yatırım yapılabilmesi için, firmanın borsada ederinin altında işlem görüyor olması gerekir.
Bunu gösteren iki oran şunlardır:
- F/K Oranı
- PD/DD Oranı
Bir şirketin, temel verilere göre HEDEF FİYATI hesaplanırken piyasa çarpanları kullanılır.
Ben her iki piyasa çarpanı için ayrı hedef fiyatlar hesaplayıp, bu hedef fiyatların ortalamasını alarak ana hedef fiyatı hesaplayacağım.
Ama önce piyasa çarpanlarını tanıyalım.
Fiyat / Kazanç Oranı:
Bir şirketin, dönem sonundaki net kârı ile o şirketi borsadaki mevcut fiyatı üzerinden kaç yılda satın alabileceğini gösterir. Ne kadar düşük ise, o kadar iyidir. Ama hesaplanmaması, şirketin zarar ettiği anlamına geldiği için olumsuzdur.
Holdingler: 13.60
DOHOL: 5.21
Buna göre; DOHOL'un HOLDİNGLER ortalama F/K oranına ulaşması için fiyatının 7.70 TL olması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'un pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 261% pozitif.
Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı
Holdingler: 13.60
DOHOL: 5.21
Buna göre; DOHOL'un HOLDİNGLER ortalama F/K oranına ulaşması için fiyatının 7.70 TL olması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'un pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 261% pozitif.
Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı
Bir şirketin, borsada, özkaynak değerinin kaç katına satıldığını gösteren bir orandır. Ne kadar düşük ise, o kadar iyidir. Ancak eksi olması, özsermayenin eksi olduğu anlamına geldiği için tercih edilmez.
Bir şirketin PD/DD değeri 1'in altında olması, muhasebe değerinden ucuza satıldığını gösterir. Ama 1'in üzerinde olması, pahalı olduğu anlamına gelmez.
Pahalılık-ucuzluk kavramı sektör PD/DD oranı ile ilgilidir.
Yine de, düşük PD/DD değeri, yatırımcılar için avantajdır.
Holdingler: 2.05
DOHOL: 0.86
Buna göre; DOHOL, HOLDİNGLER ortalama PD/DD oranına gelseydi, fiyatının 7.02 TL olması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'nin pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 238% pozitif.
Hedef Fiyat
Elimizde DOHOL için F/K ve PDD/DD olmak üzere iki farklı piyasa çarpanı baz alınarak hesap edilmiş iki farklı hedef fiyat var.
Şimdi bu hedef fiyatların ortalamasını alarak ANA HEDEF FİYATI bulalım.
F/K Oranı'na göre hedef fiyat: 7.70 TL
PD/DD Oranı'na göre hedef fiyat: 7.02
Ana Hedef Fiyat: (7.70+7.02) / 2 = 7.36 TL
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'un pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 250%
Söz konusu ana hedef fiyatlar, iki farklı piyasa çarpanının bakış açısını içermesi sebebiyle muhasebe bilimi açısından en makul olanıdır.
Burada; F/K Oranı, gelir tablosuna ilişkin bakış açısını temsil ederken; PD/DD Oranı, bilançoya ilişkin bakış açısını temsil etmektedir
Bir şirketin PD/DD değeri 1'in altında olması, muhasebe değerinden ucuza satıldığını gösterir. Ama 1'in üzerinde olması, pahalı olduğu anlamına gelmez.
Pahalılık-ucuzluk kavramı sektör PD/DD oranı ile ilgilidir.
Yine de, düşük PD/DD değeri, yatırımcılar için avantajdır.
Holdingler: 2.05
DOHOL: 0.86
Buna göre; DOHOL, HOLDİNGLER ortalama PD/DD oranına gelseydi, fiyatının 7.02 TL olması gerekirdi.
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'nin pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 238% pozitif.
Hedef Fiyat
Elimizde DOHOL için F/K ve PDD/DD olmak üzere iki farklı piyasa çarpanı baz alınarak hesap edilmiş iki farklı hedef fiyat var.
Şimdi bu hedef fiyatların ortalamasını alarak ANA HEDEF FİYATI bulalım.
F/K Oranı'na göre hedef fiyat: 7.70 TL
PD/DD Oranı'na göre hedef fiyat: 7.02
Ana Hedef Fiyat: (7.70+7.02) / 2 = 7.36 TL
06.06.2021 tarihi itibariyle DOHOL'un pay başına borsa fiyatı 2.95 TL'dir.
Potansiyel: 250%
Söz konusu ana hedef fiyatlar, iki farklı piyasa çarpanının bakış açısını içermesi sebebiyle muhasebe bilimi açısından en makul olanıdır.
Burada; F/K Oranı, gelir tablosuna ilişkin bakış açısını temsil ederken; PD/DD Oranı, bilançoya ilişkin bakış açısını temsil etmektedir
Gerçek Potansiyel
Bu hedef fiyatlar, şirketin bilanço ve gelir tablosu ile sektör ortalamalarını mevcut piyasa fiyatı ile eşlediğimizde ortaya çıkan potansiyel muhasebesel hedeflerdir.
Ancak, bence DOHOL'nin fiyat bu hedeflerin ötesindedir.
Peki, neden?
DOHOL'un daha yüksek bir potansiyele sahip olduğunu düşünmemin nedeni, son dönemlerde yapmış olduğu yatırımların, yenilikçi, yüksek getirili ve düşük maliyet odaklı sektörlere ilişkin olmasıdır.
Örneğin;
- Finans
- Yenilenebilir enerji
- İnternet
- Elektriklı Araçlar
Ayrıca, hali hazırda holdingin üzerine yük olan iştirakleri ise kârlı hale getirmek için çalışmalar yapmaktadır (örneğin; Aytemiz Petrol).
Bu çalışmalar sonunda kârlılık yakalayamadığı iştiraklerini ise, elden çıkartmaktadır.
Sonuç
Türkiye'nin önde gelen ailelerinden olan Doğan Ailesi'nin hakim ortak olduğu DOHOL, kurumsal yapısı, finansal sağlık durumu ve borsada ederinin çok altında bir fiyattan işlem görmesinden dolayı, yatırımcılar için BİST'in en gözde şirketlerinden biri durumundadır.
Bu çalışmada paylaştığım tüm bilgiler ve analizler
DOHOL'nın finansal tablolarından ve faaliyet raporlarından derlenmiş
ASLA herhangi bir yatırım tavsiyesi İÇERMEMEKTEDİR.
Bu çalışma eğitim amaçlı yapılmıştır!
Yorumlar
Yorum Gönder