Bilge ve Cahil

 

Bilge ve Cahil konusu sosyal medyada çok paylaşım yapılan iki kelime

Bu konu hakkında 3 derleme;

1. Bilge ve Cahil karşılaştırması

2. Sokrates'in Öğrencisi ile yaptığı söyleyiş

3. Cahillik Ve Bilgelik Ateşi Öyküsü

Umarım beğenirsiniz

Güzel bir hafta sonu dilerim

Tarık Başçıl _ 24 Mayıs 2024

Bilge	Azdır	Cahil	Çoktur
Bilge	Dinler	Cahil	Konuşur
Bilge	Var Olanı Gözlemler	Cahil	Kurgular ve Varsayar
Bilge	Yaratır	Cahil	Yok Eder
Bilge	İyileştirir	Cahil	Öldürür
Bilge	Sessizdir	Cahil	Yaygaracıdır
Bilgeler	Yalnızdır	Cahiller	Güruhtur
Bilgi	Tekildir	Cehalet	Çoğuldur
Bilgi	Zordur	Cehalet	Kolaydır
Bilgi	Derindir	Cehalet	Sığdır
Bilgi	Kazanılır	Cehalet	Bulaşır

Bu Sebeple

Cahilin Sesi 

Bilgenin Sesini Bastırır

Cehalet Gelirken 

Bedava Gelir

Giderken 

Her Şeyi Götürür

Bir gün Sokrates yine öğrencileriyle sohbet ederken bir öğrencisi Sokrates’e sorar:

Eğer demokrasi çoğunluğun kararını kabul etmekse

Adil olan da bu değil midir?

Mesela yüz kişinin oy kullandığı bir yerde elli bir kişinin kararına mı uymak daha adil ve doğru olur yoksa kırk dokuz kişinin kararına uymak mı? 

Hem çok mümkündür ki daha çok insanın daha az insandan yanılma ihtimali daha azdır. 

Şu halde sizin demokrasiye karşı çıkmanız doğru olmadığı gibi haklı da sayılmaz.

Bunun üzerine Sokrates

Her zaman olduğu gibi soru cevap yöntemini kullanarak

O öğrencisine önce sorar.

Bize söyler misin bilge olmak mı daha zordur

Yoksa cahil olmak mı daha zordur?

Öğrenci:

Elbette ve hiç şüphesiz bilge olmak daha zordur. 

Bilge olmak için çok okumak araştırmak ve yorulmak gerekirken cahil olmak için bir şey yapmaya gerek yoktur.

Sokrates:

Peki o halde bize yine söyler misin toplumlarda cahil insanların sayısı mı çok olur yoksa bilge insanların sayısı mı çok olur?

Öğrenci:

Elbette ve hiç şüphesiz cahil insanların sayısı fazla olur.

Sokrates:

Peki bize yine söyler misin bir gemide yüz yolcu bulunsa geminin nerede-nasıl ve hangi yönde yelken açması gerektiğini kaptan mı daha iyi bilir yoksa o yüz yolcu mu?

Öğrenci:

Eğer yolcular içinde Denizcilik bilgisi olan yoksa pek tabi en iyi bilen kaptandır.

Sokrates:

Peki o halde diyebilir miyiz ki herkes her konuda karar veremez

Herkes bildiği yerde konuşmalı ve her iş ehline verilmeli?

Öğrenci:

Pek tabi olması gereken budur.

Sokrates:

Peki o halde bize yine söyler misin kimin hangi konuda bilgili olup olmadığını bilmeden sadece çoğunluk oldukları için kararlarını doğru bulmak adil ve doğru olabilir mi?

Hem sen de kabul ettin ki bir toplumda cahillerin sayısı bilgelerden hep daha çok olur

Cahillik Ve Bilgelik Ateşi Öyküsü;
Eski zamanlarda Dünya’nın ıssız bir köşesindeki bir ada da birbirlerinden habersiz dört ayrı kabile bulunuyordu. 

Bu kabileler adaya çok uzun zaman önce gelen bir adam aracılığıyla ateş ile geç de olsa tanışmışlardı.

Bir bilge ve öğrencileri bu adayı incelemek amacıyla gezi düzenlemişlerdi. 

Bir gemiyle zor da olsa adaya ulaşmışlar

İlk olarak birinci kabile ile karşılaşmışlardı.

Bu kabilede ateşin kontrolü sadece rahiplerdeydi. 

Ateşin kullanma hakkının kendilerine verilmiş bir kutsal armağan olduğuna kabiledekileri inandırmışlardı. 

Sadece rahipler ısınıp, sıcak yemek yerken, kabiledekiler üşüyor ve yemeklerini pişirmeden yiyordu.

Öğrencilerinden biri öne atıldı:
– Ben bu kabiledeki herkesin ateşten yararlanmasını sağlayacağım. Onun için burada kalacağım.

Bilge ve diğer öğrenciler onu orada bırakıp yollarına devam ettiler, ikinci kabile ile karşılaştılar.

Bu kabilede ateş yakan kimse yoktu. 

Ateşi çok eskiden görmüşler. 

Ateş yakmaya yarayan tüm araçlara tapıyorlardı. 

Ateşin ilahi bir güç olduğuna inanıyorlardı.

Bir öğrenci daha öne atıldı:
– Ben de burada kalıp, herkese ateşi nasıl yakacaklarını öğreteceğim.

Onu orda bırakıp diğerleri yola devam edip üçüncü kabilenin yaşadığı yere ulaştı.

Bu kabilede ise bir zamanlar ateşi adaya getiren adamın totemlerini yapmışlar

Her yere yerleştirmişler ve ona tapıyorlardı. 

Ateşi getiren adamın tanrı olduğuna karar vermişler

Çok uzun zaman önce ateşi görmüşler. 

Ama sonra kimse ateş yakmayı denememişti.

Öğrencilerden biri daha atıldı:
– Ben de burada kalıp, bu kabileye ateşi nasıl kullanacaklarını öğreteceğim.

Diğerleri adayı gezmeye devam edip, dördüncü kabilenin köyüne vardılar.

Dördüncü kabile de ateşin kendisi tanrı yerine konulmuştu. 

Ateş yakmayı yine bilmiyorlardı. 

Ama hep ateşin gücü, kutsallığı hakkında konuşuyorlardı.

Başka bir öğrenci de bu köyde kalmak istedi. 

Bilge ve öğrencileri adayı biraz daha gezip dört köyde kalan öğrencileri almak için tekrar aynı yolu izleyerek geri döndüler.

Birinci köye vardıklarında öğrendiler ki; 

Öğrenci ateşi herkesin kullanabileceği söyler söylemez

Rahiplerce suçlanmış

Rahiplerin kışkırtmasıyla bir yabancının sözlerine inanmak yerine kendi rahiplerine inanan kabiledekiler de öğrenciyi yakalayıp rahiplerinin ateşiyle yakmıştı.

İkinci köydeki öğrenciyi almaya gittiklerinde

Buradaki öğrenci halkın tapındığı aletleri kullanarak ateş yakar yakmaz halk korkmuş

Tapındıkları nesnelerin böyle kullanılmasına tepki göstermiş ve öğrenciyi öldürmüşlerdi.

Üçüncü köydeki öğrenci, önemli olan ateşi yakmanız

Bir insanın totemine tapmak doğru değil diye söze başlayınca hemen onu da öldürmüşlerdi.

Dördüncü köydeki öğrenci de ateşe tapmanın doğru olmadığını

Önemli olanın ateşi kullanmak olduğunu

Ateşin aslında ne olduğunu anlatmaya başladığı anda öldürülmüştü.

Bilge ve kalan diğer öğrenciler çaresiz gemiye döndüler

Adadan uzaklaştılar. 

Bilge başlarına gelen acı durumdan çıkarılacak ders için öğrencilerine dedi ki:

– Cahiller bildiklerini doğru zanneder

Onlara yeni bilgiler öğretmek istediğinizde size direnirler. 

Yeni bilgiler cahiller için huzursuzluk kaynağıdır. 

Bu cahillere herhangi bir şey öğretmek de çok zordur. 

Gerçekten bilgili insanlardan nefret ederler. 

Onları yakarlar ve kendilerine göre cezalandırırlar.

Hayat akarken her zaman yeni şeyler öğreniriz

Bu yeni öğrendiklerimiz eski bildiklerimizle çeliştiğinde huzursuz oluruz.

Şimdiye kadar bildiklerimizin yanlış olduğunu kabul etmek istemeyiz. 

Bilge bir insan şu an bildiklerine şüphe ile yaklaşır

Bilgilerini sorgular, yeni bilgilere açık olur. 

Cahil insan ise ilk olarak ne öğrendiyse onlarla yetinir. 

Bilgilerinin doğruluğunu sorgulamayıp körü körüne inanır. 

İnsanı diğer canlılardan ayıranın akıl olduğunu unutur yalnız duygularıyla hareket eder.

Biraz daha ekleme;

Cahilin sermayesi cehli (cehalet) dir
Alimin sermayesi ilmidir

Arifin hazinesi ise marifetidir
İlim evreni ve varlığı bilmektir

Marifet ancak doğruyu bilmektir
Zırcahil ise bilmediğini bile bilmemektedir.

Cahil her şeyi biliyor olmanın özgürlüğünü yaşarken 

Bilge hiçbir şey bilmemesinden dolayı ömür boyu öğrenmenin tutsaklığı içindedir.