Dünya Milli Parkları

Bu hafta Dünya Milli parkları ile ilgi bir derleme yapmaya çalıştım

İleride Türkiyedeki milli parklar ile ilgi bir derleme yapacağım

Bu yerlere gitme imkanımız olmasa bile resimleri ile biraz bilgi sahibi olabiliyoruz

Tarık Başçıl _ 25 Aralık 2022

Milli parklar taşıdıkları özellikler bakımdan devletler tarafından koruma altına alınmış bölgelerdir.

Milli parkların temel görevi

Değerli ekosistemleri korumak ve biyolojik çeşitliliği sürdürmektir. 

Doğaya kendini geliştirmesi için alan verilmeli

İnsanların etkisi azaltılmalıdır. 

Milli parkların ayrıca eğitim ve bilgi sağlama gibi hizmetleri de bulunmaktadır.

Honolulu, Hawaii'deki Uykuda olan bir volkan olan Diamond Head Krateri. 

Burada bir yürüyüş parkuru vardır. 

Bu binalar ev değil, bir devlet kurumudur.

Zhangjiajie Ulusal Orman Parkı, Çin
Bu park, vadi tabanından gökyüzüne yükselen dev kumtaşı tepeleriyle biliniyor. 

Bu devasa monolitler

"Avatar" filmindeki yüzen dağlara ilham kaynağı olmuş. 

Burada ziyaret edilmesi gereken doğal alanlar arasında Tianzi Dağı, Avatar Hallelujah Dağı ve Altın Kırbaç Deresi bulunuyor.

Amboseli Ulusal Parkı, Kenya

39.206 hektarlık bir alana yayılan bu ulusal park büyük dişli fillere, Afrika antiloplarına, zebralara, aslanlara, çitalara ve diğer pek çok hayvan ve kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Afrika'nın en yüksek zirvesi olan Kilimanjaro Dağı da bu ulusal parkta yer alıyor.

Kenya Dağı Ulusal Parkı, Kenya

1949 yılında kurulan Kenya Dağı Ulusal Parkı göllerin, buzulların, sık ormanların, mineral kaynakların ve nadir ve nesli tükenmekte olan hayvan türlerinin çarpıcı manzaralarını sunuyor. 

Deniz seviyesinden 5.199 metreye ulaşan yüksekliğiyle Kenya Dağı Afrika'nın en yüksek ikinci dağıdır. T

uristler, dağın buzullarla kaplı zirvelerinde dağcılık safarisi, kampçılık ve mağaracılık gibi farklı maceraları deneyimliyor. 

Bölge, 1978 yılında UNESCO Biyosfer Rezervi'ne dahil edildi.

Serengeti Ulusal Parkı, Tanzanya

Serengeti Milli Parkı'nın geniş ve inişli yokuşlu düzlükleri, dünyadaki en etkileyici doğa olaylarından birisi olan ve sürekli su birikintisi arayışındaki Afrika antilobu, ceylan ve zebralar dahil olmak üzere 1,5 milyondan fazla hayvanın yıllık göçüyle ünlü. 

Afrika'da hala büyük kara hayvanı göçünün gerçekleştiği tek yerin burası olması nedeniyle büyük bir öneme sahip.

Guyana Amazon Parkı, Fransa

Fransız Guyanası'nda bulunan ve bölge topraklarının yüzde 40'ını kaplayan bu park, Fransa'nın en büyük parkıdır. 

Sınırları dünyaca ünlü iki nehir tarafından çizilmiştir:

 Oyapock (Brezilya sınırında) ve Maroni (Surinam sınırında). 

Yalnızca hava ulaşımı veya tekne yolculuğu ile erişilebilen bu topraklar gezegenimizin en zengin biyolojik çeşitlilik alanlarından birine ev sahipliği yapıyor

Los Nevados Ulusal Parkı, Kolombiya

Bu muhteşem ulusal park, Kolombiya And Dağları'nın ortasındaki sıradağlarda yer alıyor. 

Sık ormanlardan, ağaçlık alanlardan ve tarım alanlarından geçen adeta bir tablo güzelliğindeki yürüyüş yolu nedeniyle doğa yürüyüşçülerinin cennet olarak kabul ettiği bir bölgedir.

Bu ulusal parkın öne çıkan noktalarından biri, ülkenin ulusal ağacı Quindio balmumu palmiyesinin doğal yetişme alanı olan Cocora Vadisi'dir.

Yasuni Ulusal Parkı, Ekvador

Yasuni Ulusal Parkı üç benzersiz bölge olan ekvator, And sıradağları ve Amazon yağmur ormanlarının buluştuğu bir noktada yer alıyor. Park, milyonlarca memeli, kuş, bitki ve ağaç türünü kapsayan zengin biyoçeşitliliği ile biliniyor

Tasman Ulusal Parkı, Avustralya

Avustralya'nın vahşi ve birbirinden etkileyici doğal güzelliklerini gözler önüne seren bu ulusal park hem geniş ormanlara hem de muhteşem bir sahil şeridine sahip. Mağaralar ve kemerler de bulunan çarpıcı kaya oluşumları nedeniyle turistler arasında popüler. Three Capes Track, doğa yürüyüşü tutkunlarının mutlaka deneyimlemesi gereken bir seçenek.

Yosemite Ulusal Parkı, Kaliforniya, ABD

Yaklaşık 3.108 kilometre karelik bir alana yayılan bu park 

Nefes kesen şelaleleri, derin vadileri, geniş çayırları, dev mamut ağaçları ve engin yaban hayatıyla ünlü. 

En dikkat çekici güzellikleri El Capitan Dağı, Half Dome ve Yosemite Şelaleleri.

Broads Ulusal Parkı, İngiltere

Norfolk ve Suffolk bölgeleri içinde bulunan bu park; 

Gölleri, nehirleri ve çok geniş otlak bataklıklarıyla ünlü. 

Bu parkın sunduğu başlıca aktiviteler arasında olta balıkçılığı, kuş gözlemciliği, doğa yürüyüşleri ve bisiklet gezintileri sayılabilir.

Büyük Kanyon Ulusal Parkı, Arizona, ABD

Dünya Mirası Listesi'ne alınan bu ulusal park

Coconino ve Mohave bölgelerinde bağımsız 493.270 hektarlık bir alanı kaplıyor. 

Bu parkın halka açık iki ana alanı bulunuyor: 

North Rim ve South Rim.

Canaima Ulusal Parkı, Venezuela

Canaima'nın doğal güzelliği, Guyana ve Brezilya arasındaki sınır boyunca ilerler. 3.000.000 hektarlık alana yayılmış bu park, dünyanın en büyük ulusal parklarından biri. Tepui olarak bilinen birçok masa dağı oluşumuna ve sayısız şelaleye ev sahipliği yapıyor. Bu bölge 1994 yılında UNESCO Dünya Mirası Sit Alanı ilan edildi.

Peru Amazon Yağmur Ormanları, Peru

Ülkenin neredeyse üçte ikisini kaplayan yağmur ormanı

Nüfusun yalnızca yüzde beşine ev sahipliği yapıyor. 

Doğa ve vahşi yaşam tutkunlarının her geçen gün daha çok tercih ettiği popüler bir yer.

Magazine Dağı Eyalet Parkı, Arkansas, ABD

Eyaletin en yüksek noktası olan Magazine Dağı'na ev sahipliği yapan bu park, turistler arasında kampçılık, doğa yürüyüşleri ve yelkenkanat aktiviteleri açısından popüler. Dikkate değer parkurlardan bazıları arasında Signal Hill, Mossback Ridge, Will Apple's Road ve Cove Gölü Parkurları yer alıyor. 

Parkta ayrıca 60 odalı bir orman evi ve 13 barınak bulunuyor.

Picos de Europa Ulusal Parkı, İspanya

Kuzey İspanya'daki Picos de Europa sıradağları bu güzel parka ev sahipliği yapıyor. İspanya'nın en güzel yürüyüş parkurlarından bazılarını sunmasıyla bilinen ulusal park, nefes kesici dağ manzaralarına sahip ve doğa gezintisi ve yürüyüş sevenler için popüler bir yaz rotası.

George L. Smith Eyalet Parkı, Georgia, ABD

Burası muhtemelen göl kenarında kamp yapmak ve doğanın kucağında zaman geçirmek için Georgia'da bulabileceğiniz en iyi yerlerden biri. 

Parkın dinginliği huzur verici ve tablo güzelliğinde bir ortam yaratan selvi ağaçlarıyla süslü. 

Park yetkilileri tarafından sağlanan rehberli tekne turları ve keşfetmenizi bekleyen yürüyüş parkurları da var.

Amboro Ulusal Parkı, Bolivya

And Dağları'nın eteklerindeki bu ulusal park hem sık bitki örtüsüne hem de engebeli bir coğrafi yapıya sahip. 

Bu sık orman cenneti, 4.425 kilometrekarelik bir alana yayılı ve çok çeşitli bitki ve hayvanlara ev sahipliği yapıyor.

Grand Teton Ulusal Parkı, Wyoming, ABD

Rocky dağlarının en gençlerinden Grand Tetons, ABD'nin Wyoming Eyaleti'ndeki Jackson Hole Vadisi'nde 2.135 metre yüksekliğiyle boy gösteriyor. 

Zirveler adlarını, 19. yüzyılın başlarında bölgede seyahat eden ve Fransızca konuşan avcılardan alıyor.

Sutjeska Ulusal Parkı, Bosna-Hersek

Sutjeska Ulusal Parkı, 2.386 metreyle Bosna-Hersek'in en yüksek zirvesi olan Maglić Dağı'na ev sahipliği yapıyor. 

Ayılar, geyikler, dağ keçileri, kurtlar ve daha pek çok canlı

Avrupa'nın balta girmemiş sayılı ormanlarından biri olan bu ormanda yaşar.

1943 yılında burada İkinci Dünya Savaşı'nın sonucunu etkileyen bir muharebe gerçekleşti. 

Küçük bir Yugoslav ordusu, çok daha kalabalık olan istilacı Alman güçlerini yendi. Parkta bu muharebe için dev bir taş anıt yer alıyor.

Augrabies Şelalesi Ulusal Parkı, Güney Afrika

Augrabies Şelalesi Ulusal Parkı'nın en ünlü özelliği olan şelale, Orange Nehri'nin granit platodan ayrıldığı yerde doğuyor. 

Büyük şelale 56 metre yükseklikten akıyor. 

Sel zamanlarında 19 ayrı şelaleye bölünen şelalenin genişliği birkaç kilometreye ulaşabiliyor.

Sagarmatha Ulusal Parkı, Nepal

Park, dünyanın en yüksek zirvesi olan Everest Dağı'na (Sagarmatha Dağı) ev sahipliği yapıyor. 

Sagarmatha, adı Nepalce "gökyüzü" ve "baş" anlamına gelen sözcüklerden türetilmiştir.

Yellowstone Ulusal Parkı, Wyoming, ABD

Kuzeybatı Wyoming'de yaklaşık 8.992 kilometrekare bir alana yayılmış olan bu devasa park vahşi bizon, kurt sürüleri ve boz ayı gibi farklı türlerle vahşi yaşamın muhteşem manzaralarına ev sahipliği yapıyor.

Milli Park Nedir ve Özellikleri Nelerdir?

Milli park nedir sorusuna yönelik olarak verilebilecek en kısa cevap şu şekilde verilebilmektedir: 

“Gelecek nesillere aktarılmak amacıyla korunan ve ulusal gururun simgesi olma niteliği barındıran coğrafi alanlardır.” 

Milli park, aynı zamanda ulusal park adıyla da ifade edilmektedir.

Milli Parkların kendilerine özgü öne çıkan son derece önemli özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikleri ise şu şekilde listelemek mümkün olmaktadır:

- İnsanlar tarafından değiştirilmemiş nitelikte doğal bir ekosisteme sahip olmaları
- En az 1000 hektarlık bir alan içerisinde yer alırlar
- İçinde bulunmakta olan bitki hayvan türleri yahut jeomorfolojik bölgeler bilimsel ve eğitimsel yönden önemli bir değer taşır.

- Spor, avcılık veya piknik ve benzeri aktivitelerin yapılması yasaktır.
- Bol ağaçlara sahip alanlardır.
- Oksijen bakımından çok zengindir.

- Doğal hayatı insanlar tarafından tahrip edilmemiştir.
- Çeşitli hayvanların özgürce yaşadığı bir ortam barındırırlar.

Milli Parkın Tarihi
Bugün bildiğimiz gibi bir kavram olmasa da, Asya'da daha da eski bir doğa rezervinin kayıtları var, buna örnek olarak Sri Lanka'daki Sinharaja Ormanı verilebilir. 

1988'den önce resmi olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi ilan edildi.

1871 yılına kadar, Wyoming'deki Yellowstone Ulusal Parkı'nın yaratılmasıyla, ilk milli parkın resmi olarak doğması değildi. 

Örneğin, Yosemite Park 1890'da Amerika Birleşik Devletleri ile aynı ülkede kuruldu.

Avrupa'da, milli parklar kavramı, İsveç'in dokuz büyük doğal alanın korunmasına izin veren bir yasa çıkardığı 1909'a kadar uygulanmaya başlamadı. 

İspanya milli parkların kurulmasını destekleyecek ve 1918'de ilk milli parkını, Avrupa Dağları Milli Parkı'nı yarattı.

Şu anda herkes milli parkların ne olduğu ve işlevlerinin ne olduğu konusunda net, Latin Amerika'da Guatemala'daki Maya Biyosfer Rezervi, hatta Arjantin'deki Pegaso gibi, bölgenin yaklaşık dörtte birini kaplayan milli parklar var Rito Moreno Buzulu Ulusal Park.

Milli Parkın İşlevleri
Aşağıdaki noktalar, milli parkların sahip olduğu işlevlerin önemini göstermektedir, bu nedenle hükümet korumak için yasal kararlar almıştır.

Biyoçeşitliliği ve ekosistemleri 

Nesli tükenmekte olan habitatları 
Kültürel çeşitliliği garanti edin
Nesli tükenmekte olan flora ve faunayı 
Eşsiz bir doğal çevreyi 
İdeal araştırma senaryolarını 
Paleontolojik alanların korunması ve muhafazası
Mağara rezervlerinin korunması ve muhafazası
Türlerin yasa dışı ticaretinin önlenmesi
Aşırı gelişmeden kaçma

Milli Parkların Önemi
Bir milli parkın önemi, habitatlarının ve ekosistemlerinin veya flora ve faunasının özel özelliklerinin korunması ve muhafaza edilmesinden değişebilir. 

Bu alanlara özgü veya çok tipik olan flora ve fauna türlerini korumayı amaçladıkları için biyolojik dengeye büyük katkı sağlarlar. 

Ancak yakında göreceğimiz ulusal bile olsa başka bir ekonomik öncelik daha var.

Gelir üretimi: Her gün ekoturizm ve macera aktiviteleri, kamp alanları, dağcılık ve daha fazlası gibi konseptler için ülkelere çok para getiriyorlar.
Yenilenebilir doğal kaynaklar üretimi: Birçok milli park, su ve ince odun üretimi de dahil olmak üzere yenilenebilir kaynaklar için muazzam bir potansiyele sahiptir ve bunların üretimi kontrol edilmektedir.
Doğal kaynakların korunması: Bu tür korunan alanlar, dünya nüfusunun büyük bir kısmına iklimsel istikrar sağlama, iklimi, toprağı ve olası doğal afetlerin bazı etkilerini dengelemeye yardımcı olma eğilimindedir.

Gördüğümüz gibi, korunan doğal parkların önemi, ulusun ve bir bütün olarak dünyanın ve gezegenimizin hayatta kalması için kesinlikle gerekli ve hayatidir.

Dünya örgütü, doğal alanları korumak için büyük çaba sarf etmesine rağmen çok büyük tehditlerle karşı karşıyadır. 

Çok sayıda yaban hayatı savunmasız durumda ve Son 50 yılda yüzde 40'sinin ortadan kaybolduğu tahmin ediliyor, büyük ölçüde yasadışı insan ticareti ve aşırı sömürü nedeniyle