Yaşlılık ve İlaçlar _ 2

Ben, bir şeyi derlemek istediğimde

Derlemeyi düşündüğüm konu hakkında bazı bilgileri bilmiş olsam da
Yine de onun hakkında tanımını iyi öğrenmek isterim

Dünkü yazıma devam etmek istiyorum
Yaşlılık ve İlaçları konusunu hakkındaki yazıyı
Biraz ilaçlara yer vermiş idim

Şimdi de Yaşlılığı incelemek lazım

Tarık Başçıl  _   24 Kasım 2024

Önce yaşlılığı hepimiz biliyoruz ve hayatın her anında gözleme yapma imkanımız var
Var da
Ya niye yaşlanıyoruz?

İlk önce onu iyi bilmemiz lazım diye düşünüyorum

İnsanoğlu, yüzyıllardan beri “Neden yaşlanıyoruz?” sorusunu kendisine sormuş
Bu soruya cevaplar bulmaya çalışmıştır

Günümüzde de üzerinde halen birçok araştırmanın yapıldığı yaşlanma ve nedenleriyle ilgili 200’den fazla teori bulunmaktadır

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne göre yaşlanma
Çevresel faktörlere uyum sağlama yetisinin zamanla giderek azalmasıdır
Yaşlanma, büyüme ve gelişme tamamlandıktan sonra organlarda oluşan yıpranma sürecidir

Bir başka tanıma göre yaşlanma

Organizmada hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde zamanla meydana gelen, geri dönüşümsüz, yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümüdür

★★★★★★★★★★★★★★

Yaşlanmanın organizmaya etkilerini inceleyen bilim dalına "Gerontoloji (Geron=Yaşlı)"

Yaşlılık süresinde oluşan değişiklikler, yaşlılıkla ilgili sorunlar ve hastalıkların tedavisiyle ilgilenen bilim dalına ise "Geriatri" denir

“Geriatri” iç hastalıkları yani dahiliyenin bir yan koludur
Genel anlamda “Yaşlı Sağlığı ve Hastalıkları” ile ilgilenen bir branştır

Geriatri bölümünde 65 yaş ve üstü kişilerin hastalıklarına tanı konulmakta ve gerekli tedaviler uygulanmaktadır

Şimdi buradan ne öğrendim
Yaşın 65 i geçmiş ise ve hasta isen
Önce “Geriatri” bir doktora gitmen lazım

Ben göze gittim.
Ben Kulakçıya gittim
Ben bu doktora veya şu doktora gittim den önce “Geriatri” uzmanına gitmek lazımmış

İnanın bu yazıyı derleyene kadar benim bu “Geriatri” diye doktorluk brançından haberim yoktu

Öyle birisini bulmamız lazım ki
İlk önce bu doktorun ihtiyar olmamalı
Niye mi?
Emekli olursa, ona tedavi olmazsın

Doktora gittin
Ona inandın tamam
İnanmadın hemen bırak (Tedavinin %40 i doktoruna inanmaktan geçiyor bunu unutma)
Zaten ihtiyarsın %40 ı heba etme lüksün yok

Sende 1 veya 2 defa bu doktora kontrol olacaksınız
O senelik izinde ise bekleyeceksiniz
Çünkü o seni hep kontrol eder ise

Senin yaşlanma ilgili hangi sorunlar yaşadığını 

Daha iyi teşhis koyar, çünkü hep ona göründüğün için

Şunu da veya bunu da yapmasam daha iyi olurduyu zaten yapmıştır size

★★★★★★★★★★★★★★

Aşağıdaki 3 şeyin yaşlılık ile ilgili olduğu bilim insanları gözlemlemişler

1. TOR (Target of Rapamycin) sinyalinin yaşlanmayı hızlandırdığı
2. Sirtuin / Sırt (Aile) genleri yaşam süresini uzattığı
3. AMPK (adenozin monofosfata bağımlı protein kinaz) aktivitesinin yaşlanmayı yavaşlattığı gösterilmiştir

O zaman TOR dan başlayalım

TOR Hücre Büyümesinin Merkezi Kontrolörüdür

Ayrıca, maya, solucan ve sineklerde TOR fonksiyonunun kısmi inhibisyonu, muhtemelen kalori kısıtlamasını taklit ederek
Bu organizmaların yaşam süresinde önemli bir artışla sonuçlanmaktadır

mTOR sinyallemesi ve memeli uzun ömürlülüğü arasındaki bağlantılar henüz bildirilmemiş olsa da

Gelişim sırasında TOR öncelikli olarak büyümeyi kontrol ederken

Nispeten az büyümenin olduğu yetişkinlerde TOR yaşlanmayı ve besinle ilgili fizyolojinin diğer yönlerini kontrol eder.

Burada benim anladığım

Gençlikten başlayarak yavaş yavaş yemek azaltacağız

Yani 30 yaşında 2000 kalori alıyor isek, 31 yaşında 2000 kalori almayacağız daha azınla idare edecekmişiz

★★★★★★★★★★★★★★

Sirtuin / Sırt (Aile) genleri 

Anne veya baba tarafında 80 üzerine yaşayan yoksa

Sen ne yaparsan yap, en fazla 3-5 yıl daha fazla yaşama şansın var

Sirtuinler yaşlanma mekanizmasında da etkinlidirler

Artan dozajdaki SIRT1 geni yaşam ömrünü uzatırken

SIRT2'nin susturulması ise yaşam süresinin kısalmasına yol açmaktadır

Kalori kısıtlaması yapılan kemirgenlerde SIRT1 üst düzeyde ifade edilirken iltihabi yanıtlarda da azalma gözlemlenmiştir.

Bakın burada az beslenmede SIRT1 üst seviye taşıyor

Bu ne demek yaşam ömrünü uzatıyor

★★★★★★★★★★★★★★

AMPK 

Hücre metabolizmasında önemli bir rolü olan

Kalp sağlığını iyileştirmekten yaşam süresini uzatmaya kadar geniş yelpazede etkinlik gösteren bir proteindir

Egzersiz sırasında veya kalori kısıtlaması dönemlerinde sıklıkla görüldüğü gibi

Düşük hücresel enerji seviyelerine yanıt olarak aktive edilir

Yapılan hayvan çalışmalarında AMPK'yi etkinleştirmenin yaşam süresinde kayda değer artışa yol açtığı görülüyordu.

Yaşlanmayla birlikte AMPK aktivasyonunun duyarlılığındaki düşüş hücresel otofajiyi (Vücutta eski hücreleri parçalayarak yeniden kullanılmasına izin veren arınma sürecidir) azaltabilir

Hücresel stresi artırabilir ve inflamasyonu (İltihaplanma) tetikleyebilir

Ek olarak, enerji metabolik dengesini bozabilir ve yaşlanma sırasında metabolik hastalıkların ortaya çıkmasını teşvik edebilir

Burada ne anlıyoruz

Daha az hasta olmak için

Yine az besleneceğiz

Bu ek olarak "Egzersiz" yapmak şartmış

★★★★★★★★★★★★★★

Buraya kadar yaşlanmayı daha doğrusu daha az hasta olma yolu

1.  Az besinle idare etme

2.  Egzersiz

3.  En önemlisi ise Aileden gelen genlerin, ne yaparsan yap, en fazla 3-5 yıl daha ömrünü uzatma imkanın ve daha az hastalanma olasılığın var

Burada bitiriyorum

ileride 

Dünyada yaşlıların en çok hangi hastalıklara yakalanma olasılığı gibi konuları derleyeceğim