Niye Kadınların Değerini Zamanıda Anlamıyoruz (Kadın Edison _ Margaret E. Knight)
Düşünebiliyor musun?
Devrim niteliğinde bir icat yapıyorsun ama
Bunun yanı sıra, bir kadın olarak icadının tanınması için de mücadele etmek zorunda kalıyorsun.
İşte 19. yüzyılın en üretken mucitlerinden biri olan Margaret E. Knight’ın yaşadığı tam olarak buydu.
Pek çok kişi tarafından “Kadın Edison” olarak anılan Margaret’in en ünlü icadı, ürünleri nasıl paketlediğimizi ve tükettiğimizi kökten değiştirdi.
Ancak onun hikâyesi hâlâ yeterince bilinmiyor.
1838 yılında ABD’nin Maine eyaletinde doğan Margaret, daha küçük yaşlardan itibaren mühendislik ve mekanik konularında olağanüstü bir yetenek sergiledi.
12 yaşındayken, çalıştığı tekstil fabrikalarında kazaları önlemek için bir güvenlik mekanizması icat etti.
Ancak onu tarihe geçiren asıl başarısı, yıllar sonra düz tabanlı kâğıt torba üreten bir makine geliştirmesi oldu.
O zamana kadar kâğıt torbalar, zarfa benzer şekildeydi ve nesneleri taşımak için oldukça elverişsizdi.
Margaret’in tasarladığı makine, çok daha dayanıklı ve kullanışlı torbalar üretmeyi mümkün kıldı.
Ancak asıl inanılmaz olan şu ki
Charles Annan adında bir adam onun tasarımlarını çaldı ve makinenin patentini kendi adına aldı.
Fakat Margaret pes etmedi.
Fakat Margaret pes etmedi.
Tarihi bir davada Annan’a karşı hukuki mücadele başlattı ve gerçek mucidin kendisi olduğunu kanıtlamak zorunda kaldı.
"Çanta Makinesi" ABD Patenti No. 116.842
Mahkemede çizimlerini, notlarını ve prototiplerini sundu
1871’de davayı kazandı
Böylece ABD’de patent alan ilk kadınlardan biri oldu.
Yaşamı boyunca motor iyileştirmelerinden kağıt rulo kesicilere kadar 20’den fazla patente sahip oldu.
Ancak tüm bu katkılarına rağmen ismi on yıllarca unutuldu.
Margaret E. Knight yalnızca dahi bir mucit değil
Aynı zamanda kendi döneminin toplumsal normlarına meydan okuyan bir savaşçıydı.
Onun hikâyesi bize büyük buluşların sadece zeka ve yetenek gerektirmediğini, aynı zamanda hak ettiğini savunmak için cesaret de gerektirdiğini hatırlatıyor.
Peki ya Margaret gibi kaç kadın tarihten silindi?
Le Monde Littéraire
İcatları;
1880'lerde Knight üç ev içi icat tasarladı.
Knight henüz daha çocukken babasını kaybetmiştir.
Margaret Knight'ın mekik sistemi
Margaret’ın asıl bilinen ve patentli olan buluşu düz tabanlı kâğıt torba makinesidir.
1883'te bir elbise ve etek kalkanı
1884'te bir cüppe tokası
1885'te bir yemek şişi patenti aldı.
1880'lerde ve 1890'larda Knight ayakkabı imalatında kullanılan makineler üzerinde çalıştı ve ayakkabı malzemelerini kesmekte kullanılan birkaç makine için altı patent aldı.
1900'lerin başında Knight döner motorlar ve motorlar için birkaç bileşen geliştirdi ve patentler 1902'den 1915'e kadar (ölümünden sonra) verildi.
Bu çalışmalara ilişkin anlayışı ne yazık ki eğitim eksikliği nedeniyle sınırlıydı.
Diğer birçok icadı arasında 1894'te aldığı iki patent de bulunmaktadır bir numaralandırma makinesi
Diğer birçok icadı arasında 1894'te aldığı iki patent de bulunmaktadır bir numaralandırma makinesi
Bir pencere çerçevesi ve kanadı.
Ancak patentini almadığı birçok cihaz da icat etti.
Hiç şüphe yok ki
1900'lerin başlarında ve sonrasında
Birçok kadın mucit
Knight'ın cesur örneğinden ilham aldı.
Hayatı;
14 Şubat 1838'de dünyaya gelen Margaret Eloise Knight
Küçük yaşlardayken herkesin oynadığı oyuncak bebekler yerine ahşap işleme aletleri ile oynamaya başlayarak
Yaşıtlarından çok farklı bir hayat sürmüştür.
Onun mucit özelliği işte bu kadar eskiye, küçüklüğüne dayanmaktadır.
Yaptığı uçurtmalar ve kızaklarıyla bilinen Margaret’a ailesi ve arkadaşları “Mattie” lakabını takmıştır.
O istediği tek şeyin ahşap işlemeye yarayacak bir kriko bıçağı, jilet ve ahşap parçaları olduğunu söylemiştir.
Knight henüz daha çocukken babasını kaybetmiştir.
İki kardeşi ve annesi ile birlikte yoksul bir hayat geçiren Margaret, babasının hayatını kaybetmesi üzerine Manchester’a taşınmıştır.
Burada pamuk fabrikalarında istihdam çok olmaktadır ve Margaret bu pamuk fabrikalarından birinde çalışmaya başlamıştır.
On iki yaşında olan Margaret, bir gün iş başındayken değirmendeki bir işçinin mekanik tezgâhtan fırlayan çelik uçlu bir mekik tarafından bıçaklandığı bir kazaya tanıklık etmiştir.
Bu kazanın üzerine Margaret çocukluğundan gelen yetenekleri ve dahiyane fikirleri ile birkaç hafta içinde bu tür kazaları önleyebilecek bir güvenlik sistemi geliştirmiş
Margaret Knight'ın mekik sistemi
1908'de Kuzey Carolina
Cherryville'deki bir değirmende çalışan
Bu çocuk işçi gibi çocukları korudu. Kongre Kütüphanesi
Bu sistem önce dokuma fabrikalarında daha sonrasında ise Manchester’daki diğer fabrikalar tarafından benimsenmiş ve kullanılmaya başlamıştır.
Patenti olmayan bu güvenlik cihazının mekik ipiği koptuğunda dokuma tezgahını durduran ve mekiği fiziksel olarak engelleyen bir cihaz olduğu bilinmektedir.
Yirmili yaşlarına geldiğinde çalışmasını engelleyen sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılmıştır. Ardından ev tamiri, mobilya döşemeciliği gibi ilgi alanı olan pek çok işte çalışmıştır.
★★★★★★★★★★★★★★
Margaret’ın asıl bilinen ve patentli olan buluşu düz tabanlı kâğıt torba makinesidir.
Üç aşamalı katlama mekaniğine sahip olan makine, kâğıdı kesip, katlayıp ve yapıştırmaktadır.
O zamanlarda el ile yapılan bu kâğıt torbalar için farklı buluşlar geliştiren de olmuştur. Örneğin James Baldwin'e düz tabanlı kâğıt torbaların yapımında kullanılacak yarı mekanize aparat için bir patent verilmiştir.
Ancak Margaret tam otomatik olan ve bugünlerde alışveriş yaparken hala kullanılan kahverengi düz tabanlı kâğıt torbalar için makine icat etmiştir.
O yıllarda patent alan birçok kadın mucit ve yazar, isimlerinin yerine sadece baş harflerini kullanarak cinsiyetlerini gizlemişlerdir ancak Margaret E. Knight bu patentte adını açıkça tanımlamıştır.
★★★★★★★★★★★★★★
Daha sonrasında da 1880'lerde Knight birçok icat tasarlamıştır.
1884'te bir elbise tokası
1885'te bugün hala tavuk pişirirken kullanılan bir pişirme şişi patentini almıştır.
1880'lerde ve 1890'larda Knight, ayakkabı üretimi için makineler üzerinde çalışmış ve ayakkabı malzemelerinin kesilmesinde kullanılan çeşitli makineler için altı patent almıştır.
Çalışmalarından fazla kar elde etmedi.
Knight 12 Ekim 1914'te Massachusetts aramızdan ayrıldı.
★★★★★★★★★★★★★★
Tarık Hocam. Adını hiç duymamıştım
YanıtlaSilNe büyük bir kadınmış
Emeklerinize sağlık
(İngiltere Cumali Kadırga)
1800 yıllarda Abd bir kadın neler yapıyor
YanıtlaSilİslami coğrafyada bir kadının bunu yapmasına
Din ve Erkekler izin verir miydi?
İşte Batı niye ilimde irfanda ilerledi diye
Düşünüyoruz
Kadınlarımızı Erkek ve Din dayatması ile özgürlüklerini engellenirse
İşte böyle yıllarda dinlerini beğenmediğimiz
Yıllarda savaşmak için seferleri düzenlediğimiz insanlar
Seni onlara muhtaç eder böyle
(Hollanda Murat Kurum)
İslam İlim ve irfana çok acil önem vermeli
YanıtlaSilKadınların özgürlüklerini engelleme ile uğraşacağına
(Almanya Ayşen Hancıoğlu)
Bir kadın düşünün ki
YanıtlaSil1800 yıllarda 30 tane icat yapsın
Ne müthiş bir girişimcilik ve beyin
(Fransa Esma Kutlar)
Yangın merdivenlerinin imalatı tarihte ilk defa 1887 senesinde Anna Connelly adında bir kadın tarafından yapıldı
YanıtlaSil(Bursa Çiğdem Gülbahar)
Mary Anderson isimli bir mucit ve girişimci kadın
YanıtlaSil1903 yılında, yağmurlu havalarda araç sürerken karşılaşılan görüş sorununu çözmek amacıyla cam sileceğini icat etti.
(Erzurum Nurhan Mutlu)
1886'da Sosyetik Josephine Cochrane
YanıtlaSilHizmetçilerinin sürekli porselenlerini kırmasından rahatsız oldu.
Bu yüzden, ilk çalışan bulaşık makinesini icat etti.
(Rize Songül Aykuş)
Monopoly, orijinal adıyla The Landlord's Game
YanıtlaSil1903 yılında Elizabeth Magie tarafından icat edildi.
Magie, The Landlord's Game'i "toprak gaspının trajik etkilerini göstermek" amacıyla yarattı.
(Sivas Latife Ünver)
Dr. Maria Telkes
YanıtlaSilMIT'de üniversitenin Güneş Enerjisi Araştırma Projesi üzerinde çalıştı.
1940'larda mimar Eleanor Raymond ile ilk güneş enerjisiyle ısıtılan evi geliştirdi.
(Kütahya Nigar Baymak)
Bilgisayar bilimcisi Dr. Grace Murray Hopper
YanıtlaSil1950'lerde ilk kullanıcı dostu iş bilgisayarı yazılım programı olan COBOL'u icat etti.
1969'da, ilk kez Yılın Bilgisayar Bilimi Adamı Ödülü'ne layık görüldü.
(Düzce Tülin Düzgün)
Stephanie Kwolek'in
YanıtlaSilDuPont Şirketi için kimyasal bileşiklerle yaptığı araştırmalar
Onu kurşun geçirmez yeleklerde kullanılan malzeme olan
Kevlar'ı icat etmeye yöneltti ve bu malzeme 1966 yılında patentlendi.
(Ankara Hakkı Dere)
Ann Tsukamoto
YanıtlaSil1991'de insan kök hücresini izole etme süreci için patent alan iki kişiden biridir.
Çalışmaları, kanser hastalarının kan sistemlerini anlamada ilerlemelere yol açmış ve sonunda bir tedaviye yol açabilir.
(Muş Oktay Çağlar)
Marion Donovan'ın icat ettiği bebek bezleri
YanıtlaSilNew York'da 1949'da satışa sunulmasıyla birlikte talep patlaması yaşattı.
(Kars Şevki Barbaros)
Gözlük camı Almanya'nın Mainz kentinde 1916 -1998 yılları arasında yaşayan
YanıtlaSilMarga Faultsch isimli bir kimyager tarafından bulunmuştur.
(Bitlis Ceyhun Aslanalp)
Perma makinesini Marjorie Joyner bulmuştur.
YanıtlaSil(Eskişehir Aytekin Başdaş)
İlk kahve filtresini Almanya'nın Leipzig kentinde yaşayan Melitta Bentz yapmıştır.
YanıtlaSil(Trabzon Oğuzhan Yardımcı)
Sara Mather denizaltı lambası ve teleskopunu icat etmiştir.
YanıtlaSil(Aksaray Mahir Kurtuluş)
Medikal şırınga Letitia Geer tarafından bulunmuştur.
YanıtlaSil(Artvin Hulusi Halıcı)
Bitkisel mürekkep Desiree Perlea Parascan tarafından bulundu.
YanıtlaSil(Antalya Fahri Özkurt)
Mary Walton lokomotiflerde ses kirliliğini önleyici sistemi ilk tasarlayan ve üretime geçirendir.
YanıtlaSil(Samsun Tevfik Yazıcı)
Mikseri ve buzdolabı kapağının içindeki raflar Lilian Moller tarafından bulunmuştur.
YanıtlaSil(Urfa Önder Gök)
Taşınabilir bisiklet Elena Carli ve Sigridur Heimdottir'in buluşudur.
YanıtlaSil(Almanya Halime Akkoyun)
Gertrude B. Elion (1918-1999)
YanıtlaSilLösemi ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçların geliştirilmesine yaptığı katkılardan dolayı
1988 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştır.
(Hatay Binnaz Gökten)
Patricia Bath (1942-2018)
YanıtlaSilKatarakt tedavisinde devrim yaratan Lazerphaco Probe’u icat etmiştir.
Bu buluş, özellikle gelişmekte olan ülkelerde katarakt hastalarının tedavisini kolaylaştırarak, görme yeteneğini kaybetme riskini azaltmıştır.
(Finlandiya Talya Karademir)
Hedy Lamarr (1914-2000) ise daha çok Hollywood yıldızı olarak bilinse de
YanıtlaSilII. Dünya Savaşı sırasında önemli bir icatta bulunmuştur.
Lamarr, besteci arkadaşı George Antheil ile birlikte, torpido kontrol sistemlerindeki parazitlenmeyi önleyen bir teknolojinin patentini almıştır.
Bu teknoloji, günümüzün Wi-Fi, Bluetooth ve GPS gibi kablosuz iletişim sistemlerinin temelini oluşturmaktadır.
(Almanya Buse Zubaroğlu)