Eğer Toplumlar veya Bireyler Hiçbir Çaba Göstermeden Tüm Konfora Sahip Olursa, Sonuç Ne Olur?
Amerikalı biyolog John B. Calhoun
“Evren 25” olarak adlandırılan bu çalışmada
Güçlü erkek fareler
Deneyin başlamasından yaklaşık iki yıl sonra
1970 yılında sosyal davranışların yoğun nüfus koşulları
Aşırı konfor ortamında nasıl değişeceğini incelemek amacıyla
Ünlü deneyini gerçekleştirmiştir.
“Evren 25” olarak adlandırılan bu çalışmada
Yiyecek, su, barınak ve güvenlik gibi tüm temel ihtiyaçların karşılandığı
Doğal düşmanlardan arındırılmış
Fiziksel ve psikolojik stres faktörlerinin minimuma indirildiği
Özel bir çevre tasarlanmıştır.
Videolu Animasyon Anlatımı
Bu ortama dört çift fare (iki dişi ve iki erkek) yerleştirilmiş ve bireylerin davranışsal süreçleri gözlemlenmiştir.
Deneyin başlangıç aşamasında fareler yüksek bir üreme oranı göstermiş, nüfus hızla artmıştır.
Ancak yaklaşık 315. günden itibaren üreme oranında belirgin bir düşüş gözlenmiştir.
Popülasyon 600 bireye ulaştığında ise yeni sosyal dinamikler ortaya çıkmıştır.
Belirgin bir hiyerarşik yapı, bazı bireylerin izolasyonu ve “sefiller” (the miserable) olarak tanımlanan sosyal açıdan dışlanmış bir grup oluşmuştur.
Güçlü erkek fareler
Zayıf bireylere yönelik saldırgan davranışlar sergilemiş
Bu durum erkeklerin önemli bir kısmında psikolojik çöküşe yol açmıştır.
Dişi farelerin bir kısmı yavru bakımını reddetmiş
Hatta saldırgan eğilimler göstermeye başlamıştır.
Bu süreç sonucunda yavru ölümleri %100’e ulaşmış
Üreme tamamen durmuştur.
Gıda bolluğuna rağmen yamyamlık
Anormal saldırganlık ve homoseksüel davranışlar gibi sıra dışı tutumlar gözlemlenmiştir.
Deneyin başlamasından yaklaşık iki yıl sonra
Son fare doğmuş
1973 yılına gelindiğinde popülasyon tamamen yok olmuştur.
Önemli bir bulgu olarak
Calhoun’un bu deneyi farklı koşullarda 25 kez tekrarlamasına rağmen her defasında benzer sonuçlar elde edilmiş
Yani toplumun kaçınılmaz biçimde çöküşe sürüklendiği görülmüştür.
Calhoun'un vermek istediği mesaj açıktı
Eğer toplumlar ya da bireyler
Hiçbir çaba göstermeden tüm konfora sahip olursa
Sonuç kaçınılmaz olarak içten çöküş olacaktır..
Tarık Başçıl _ 5 Ekim 2025
Bu makale, Chicago Üniversitesi Yayınları tarafından yayımlanan Dr. Calhoun'un Farecilik: Ünlü Bir Bilim İnsanının Garip Hikayesi, Bir Kemirgen Distopyası ve İnsanlığın Geleceği adlı kitabından uyarlanmıştır.
Not:
Kırmızı yazılı kelime gördüğünüzde tıklar iseniz
Sizi "Vikipedi" e yönlendirir
Onun hakkında daha fazla bilgiye ulaşmış olursunuz
★★★★★★★★★★★★★★★★★★★★
Blog dan Daha Farklı
Derlemeye Ulaşmak İçin
Aşağıdaki Link Adresine
Tıklayabilirsiniz
Adamlar ne deneyler ile uğraşıyorlar
YanıtlaSilToplumumuza faydalı olabiliriz diye
Bizler neler ile uğraşıyoruz
(Çorum Kemal Yangın)
Tarık Hocam
YanıtlaSilEmeklerinize sağlık, Yine güzel bir konu hakkında bizleri bilgilendirdiniz
Teşekkür ederim
(Çanakkale Filiz Dal)
Yabancı bilim insanları
YanıtlaSilHer konuyu sorguluyorlar ki
Acaba bu niye böyle oluyor diyor
Bizde ise sakın sorgulama
Böyle gelmiş böyle gider mantığı sürüp gidiyor
(İstanbul Gülizar Kamış)
Böyle bilim insanları Türkiye'nin de ihtiyacı var ama
YanıtlaSilBöyle deneylere TÜBİTAK para aktarmaz
(Kocaeli Remziye Keleş)
Deneyden anladığıma göre
YanıtlaSilİlkel ve vahşi dediğimiz
Modernlikten uzak kalabilen az sayıdaki topluluk ise komün yaşamı sürdüğü için şanslı ve modern toplum çökerse, gelecek onların olacak
(Almanya Aslı Koçyiğit)
Şuan dünyada bulunan
YanıtlaSilModern olduğunu iddia eden insan topluluklarının durumunu
Gelecek zamanda yaşayacaklarını gösteren çok güzel bir deney
(Fransa Tülay Rami)
Nüfus artış hızının kontrol edilemez bir noktaya geldiğinde
YanıtlaSilBozulan demografik yapıyla beraber getirdiği
Geçimsizlik, suç, kaos, şiddet, kriz, gibi olayların
Nüfus artışıyla doğru orantıda olduğunu gözler önüne seren iyi bir deney.
(Belçika Emine Yankı)
Bu deneyde gözlemlenen önemli noktalardan biri de
YanıtlaSilHızla ve kontrolsüzce yükselen bir şeyin
Aynı hızla ters orantıda düşüşe geçmesidir.
(Ankara Şenol Gür)
Mad Max gibi bir ortam olmuş.
YanıtlaSil(İstanbul Levent Uğur)
Japonya, Hindistan veya Hong Kong gibi insanların yaşam alanlarının
YanıtlaSilBirkaç metrekare ile sınırlandırıldığı yerlerde yamyamlık eylemleri görmedi
İnsanlarda durum farklı olabilir düşüncesindeyim
(İzmir Gani Demirci)
İnsanlık tarihiyle bu kadar örtüşen bir başka deney yoktur.
YanıtlaSil(Antalya Melek Sarıoğlu)
Bu deneyi insanlığa uyarlarsak
YanıtlaSilToprakla bağı kesilmiş, beton şehirlere tıkıştırılmış insan yığınları
Bir de pandemiyle eve kapatılınca bu davranışsal çöküş dönemi hızlanıyor.
Eşcinselliğe meyil gibi davranışsal bozukluklar ortaya çıkarken karşı cinsle sağlıklı yakınlaşma, aile kurup çoğalma yetenekleri ve imkanları azalıyor.
(İstanbul Ramazan Özen)
Bolluk, refahın aslında pek de sanıldığı gibi ütopya getirmediğini ispat eden türden bir sonuç
YanıtlaSilJaponya nüfusunun her yıl bir milyon kişi azalması
Resmen deneyin insan hayatı öncülü bir durum.
(Uşak Mümtaz Uzunel)
Bir topluma refahı tepeden indirmek
YanıtlaSilO toplumun gerçekten refah içinde yaşayacağı anlamına gelmiyor.
Bunun içselleştirilmesi ve çabayla kazanılması gerekiyor ki bilinç oluşsun
Sonraki nesillere aktarılabilsin
(Eskişehir Arzu Şoray)
Gelişen teknolojiyle birlikte benzer bir sürece biz de sürüklenir miyiz?
YanıtlaSilHazır yemek, hazır eğlence, hazır sosyal ilişkiler…
insanın çabasını, üretimini, emek vererek kazandığı tatmini elinden aldığında
toplum nasıl evrilecek?
(Niğde Engin Türek)