Keçiboynuzu Çekirdeği _ Karat Hikayesi ve Doğru mu?

Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar tarafından ağırlık ölçüsü olarak kullanılan karat

1919’dan beri
Elmas için ağırlık ölçüsü birimi olarak kullandığımız
Karat 200 miligrama yani 0.2 grama eşittir
Dünya standardındaki adıdır

Karat’ın ilk Ne Zaman Kullanılmaya Başladı
M.Ö 500’de Ortadoğu’da mücevher işi ile uğraşan uzmanlar tarafından kullanılmaya başlandığı kabul edilmektedir.

Keçiboynuzunun Yunanca adı Keration
İngilizce’de carob
Arapça'da ise kırrat.

Keçiboynuzu çekirdeği
Nemden etkilenmediği için ağırlığı değişmeyen bir tohumdur.

Tohumlu bitkiler içinde yalnızca keçiboynuzu
Uzun süre suda bekletildikten sonra filiz verebiliyor.

Yani keçiboynuzunun içine su alma olasılığı çok az ve çok da uzun bir zamana bağlı.
Meyvesinden çıktıktan sonra son ve sabit ağırlığını alıyor.

Genel Ek Bilgiler;
Keçiboynuzu çekirdeğinin
16 tanesi 1 dirhem yani 3,2 gram ediyor.

Mesela pazarda bir esnaf iki dirhemlik (yani 32 çekirdeklik)
Bir mal satarken lütfedip 33’üncü çekirdeği de tartarsa bu
Malı alanın itibarını gösteriyor.

Çünkü bir Osmanlı altını tam 33 çekirdeğe tekabül ediyor
İşte bu da şık giyinen kişilere zenginlik yakıştırması yapılarak
“iki dirhem bir çekirdek” denmesinin sebebi.

Helence keratia kelimesinin boynuz anlamına geldiğini

O zaman halk arasında ayakkabı çekeceğine kerata denmesinin sebebinin de 

Boynuza benzeyen şekli olduğunu belirtelim

Bütün keçiboynuzu çekirdeklerinin aynı ağırlıkta olduğu iddiası ise;

Keçiboynuzu (ceratonia siliqua) çekirdeklerinin tamamının aynı boyda olması mümkün değil. 

Öncelikle Türkiye'de tek çeşit keçiboynuzu yok ve bunların meyveleri de birbirinden farklı. 

Ege bölgesinde çalı tipinde olanlar yaygın iken

Toros dağlarında ağaç olanlar çoğunlukta 

İkincisi de, spesifik bir tür de olsa, bu türe mensup tüm bireylerin tüm çekirdeklerinin aynı boyda olması da olası değil. 

Bazı çekirdekler sağlıksız ve yeterince gelişmemiş olacaklardır.

Ancak karat denen ağırlık biriminin keçiboynuzu çekirdeklerinden geldiği doğru. Nitekim keçiboynuzunun bilimsel adı da, Yunanca “keras” (boynuz) ve Latince “siliqua” (küçük) kelimelerinden türemiş. 

Ancak 1917 yılında tam da bu nedenle, yani keçiboynuzu çekirdekleri standart bir ölçü vermekten aciz olduklarından

Bir karatın ağırlığı 0,2 gram olarak sabitlenmiş.

Harvard Üniversitesi’nin biyolojik ölçüler veritabanına göre

Ortalama bir keçiboynuzu çekirdeği de 200,5 miligram. 

Yani beş tanesi bir gramdan biraz fazla denebilir. 

Ancak bu ortalama bir ölçü ve ağırlıkların yüzde 5 civarında değişebileceği biliniyor.

Eski zamanlarda ağırlık ölçüsü olarak kullanılmalarının asıl nedeni ise

Çekirdeklerin zamanla pek su kaybetmemesi

Yani çoğunlukla sabit kalmaları ile bitkinin Akdeniz havzasındaki yaygınlığı.

Mesela yağmurlu havada 23 saat tutulan bir 25 çekirdeğin ağırlığının ancak yüzde 0,06 değiştiği tespit edilmiş. 

Yani birkaç yüz yıl önce Kapalıçarşı’daki bir Ermeni ustadan

Düzenli olarak altın alıyor olsaydınız

Çekirdeklerin ağırlıkları pek değişmeyeceğinden

Büyük ihtimalle hep çok yaklaşık miktarda altın alıyor olurdunuz.

Ancak bu değerin sadece dişi çekirdekler için geçerli olduğunu da belirtmek lazım. Hermafrodit çekirdekler 176+-7.1 miligram çekiyor. 

Bizans devrinde 24 çekirdek bir Bizans altınına denk geliyormuş.

İki dirhem bir çekirdek deyiminin bu çekirdeklerle kurulan ilişkisi de büyük ihtimalle yanlış. 

Deyimin hikayesinin, keçiboynuzu çekirdeklerinin ağırlığından ziyade

Kuyumcuya sık uğradıkları belli olmasından mütevellit

Şık ve iyi giyimli kişileri tanımlamak için kullanıldığı anlaşılıyor.