Bir Gringo'yu Birkaç Muz Yemeye Davet Etmemiz Yüzünden Şu Başımıza Gelenlere Bak
Muz bir meyve deriz ve geçeriz veya faydalarını sayarız
Birde bu muzun Latin Amerika İnsanlarına
Ne canlara mal olduğunu inceleyelim
Tarık Başçıl _ 23 Temmuz 2023
Not:
Kırmızı yazılı kelime gördüğünüzde
Onu tıklar iseniz
Sizi "Vikipedi" e yönlendirir onun hakkında daha fazla bilgiye ulaşmış olursunuz
Muzun Acımasız Yolculuğu;
Muzun ticari potansiyeli
Muzun ticari potansiyeli
İlk defa Minor Cooper Keith isimli bir ABD'linin
1870'li yılların başlarında birkaç muz ağacını demiryolunun kenarına ekmesinin ardından keşfedildi.
Gabriel García Marquez'in "Yüzyıllık Yalnızlık" kitabında
Muzun önce medeniyet
Sonra yıkım getirdiği Macondo kasabasının bir sakini
Bir gringo'yu
Birkaç muz yemeye davet etmemiz yüzünden
Şu başımıza gelenlere bak
dediğinde, tarihsel bir gerçeğe işaret ediyordu.
Şirket, United Fruit Company (UFCO) ismiyle 1899 yılında kurulur.
Hedeflerinde sadece meyvecilik yoktur
Sebzecilikten ulaşıma kadar birçok alanda iş yapmaya heveslilerdir.
1901’de Guatemala hükümeti, ülkenin postacılık hizmetini UFCO’ya verdiğinde
Latin Amerika’da yeni bir dönemin açılmakta olduğunun farkında değildir.
1930’a gelindiğinde UFCO
20 rakip şirketi yutmuş
Tüm Orta Amerika’nın en büyük işvereni konumuna gelmiştir.
Bu yıllarda şirketin kudreti o kadar artar ki
ABD’li yazar O’Henry, “Muz Cumhuriyeti” sözünü ilk defa Honduras için kullanır.
UFCO, Güçlü sermayesiyle kıtadaki bağımlı ülkeleri parmağında oynatır.
“Muzlar” adlı kitabın yazarı Peter Chapman
Bu dönemde UFCO’nun birçok ulus-devletten daha güçlü olduğunu belirtir.
Latin Amerika’da şirketin adı
Her tarafı sarmalarından dolayı ‘pulpo’ya (ahtapot) çıkar.
UFCO, her ülkede verimli toprakların büyük kısmını satın alır
Hükümete muz vergilerini düşürmesi
Köylülere muz dağıtmaması gibi konularda baskı yapar.
UFCO, girdiği her ülkede aşırı sağla politik ittifak kurar.
Ancak kötü şöhreti ilk defa 1928 yılında yayılır.
Kolombiya çapında 30 bin muz işçisini örgütlemeyi başaran İşçi Birliği isimli sendika
Sağlıklı çadırlar, ücret artışı, haftalık yevmiye, pazar günleri tatil, plantasyonlara revir kurulmasıİ
İş kazaları için önlem alınması talepleriyle 11 Kasım 1928’de greve çıktı.
Hükümeti arkasına alan Muz Şirketi talepleri kabul etmeyince
5 Aralık günü binlerce işçi, eşleri ve çocuklarıyla birlikte
Cienaga kenti meydanında ertesi gün yürüyüşe geçene kadar beklemek için toplandı.
Katliam gece gerçekleşti.
Zamanın generali “dağılın” bildirisini okudu.
İşçiler dağılmadı.
Ateş emri verildi, işçiler öldürüldü.
Ölü sayısı ile ilgili en kesin ifade “tren vagonlarına üst üste dolduracak kadar” şeklinde oldu.
Márquez, anılarını yazdığı “Anlatmak için Yaşamak” kitabında şöyle anlatıyor:
1928 yılında o gün
Ordu bu meydanda
Muz Şirketi’nin kayıtlarında asla doğrusunun yer almadığı sayıda insanı katletmişti.
Gözlerimle görmüşçesine aşina olduğum bir olaydı;
Kendimi bildim bileli dedemden belki bin kez dinlemiştim.
Asker grevdeki işçilerin bir alay çapulcudan ibaret olduklarını açıklayan bir bildiri okuyordu.
Görevliler meydanı boşaltmaları için beş dakika süre verdikten sonra
Üç bin erkek, kadın ve çocuk kızgın güneş altında yerlerinden bile kımıldayamamışlardı
Sonra ateş emri
Tüfeklerin takırtısı, tükürdükleri akkor halindeki parıltı, paniğe kapılıp birbirini ezen kalabalığın mitralyözün yöntemli
Yorulmak bilmez makasıyla karış karış kesilerek giderek azalması.
Zamanın ABD hükümeti Kolombiya hükümetini muz şirketi UFCO'nin çıkarlarını korumazsa ülkeyi işgal etmekle tehdit etmiş.
Bundan tırsan hükümet te işçilerin üstüne orduyu yollamıştır.
Kolombiya hükümetine göre grevde 47 kişi hayatını kaybetmiştir.
Ancak gerçek sayının 3000 civarlarında olduğu herkes tarafından bilinmektedir.
Ordunun hayatını kaybedenlerin bedenlerini denize attığı söylenmektedir.
Şilili şair Pablo Neruda
Orta Amerika’daki işçilerin azılı düşmanı
UFC hakkında yazdığı şiirinde şöyle diyordu:
United Fruit Company
Dünyamın orta sahillerinin en ağız sulandıran parçasını
Kendine sakladı
Amerika’nın narin belini…
Topraklarını yeniden vaftiz etti
‘Muz Cumhuriyetleri’ diye
Tarık çok teşekkür ediyorum bu güzel bilgi paylaşımın için
YanıtlaSilBilgim çerçevesinde paylaşım yapıyorum. Beğendiğiniz için Teşekkür Ederim. 🙏 🌱🌴🥦 🍃🌿🌳🍀🎋
SilHiç düşmemiş idim. Muzun böyle bir tarihi olduğuna, Tarık hocam senin sayende her konu hakkında bir bilgi sahibi oluyoruz. Sağolun. Tekirdağ dan Selamlar, Arif Aksaç
YanıtlaSilBüyük devletler iyi geçinmeye için güzel bir öykü
YanıtlaSilBir profesör, aslanla kuzunun aynı kafeste barış içinde yaşayabileceklerini ileri sürerek bunu bir hayvanat bahçesinde denemek istemiş.
Herkes itiraz etmiş.
Ama bir hafta sonra gelenler gözlerine inanamamışlar.
Çünkü gerçekten de aynı kafeste sakin sakin duruyorlarmış.
‘Nasıl başardınız bunu’ diye sormuş biri.
Profesör de yanıtlamış:
Kafese her gün yeni bir kuzu koyuyoruz.
Çok güzel bir öykü yayınlamışsınız. Teşekkür Ederim. ☺ 🌱🌴🥦 🍃🌿🌳🍀🎋
SilABD'nin kendi "arka bahçesi" olarak gördüğü Güney Amerika'da sık sık darbeler yaşandı. 1954'te Paraguay, 1964'te Brezilya, 1973'te Şili ve Arjantin'de yaşanan askeri darbeler ABD izi taşıyor.
YanıtlaSilABD de bu askeri ve Ekonomi güç olduğu sürece
SilLatin Amerika yı Arka Bahçesi görmeye devam edecektir
Kimse de engel olmaz gibi
Amerika yalnızca yukardakileri yapmadı
YanıtlaSilAşağıdakileri de yaptı. bunları da unutmayalım
1903: ABD’nin desteğiyle Panama 1903 yılında Büyük Kolombiya topraklarından ayrıldı.
1903: Küba ile ABD arasından imzalanan anlaşmaya göre, Guantanamo Körfezi’nin egemenlik hakları Küba’da, yargı yetkisi ve denetimi ABD’de kaldı.
1914: ABD birlikleri Meksika Devrimi engellemek için Veracruz'u işgal etti ve 7 ay bölgede kaldı.
1951: ABD'nin desteğiyle ile Arjantin'de muhalefeten, Juan Domingo Peron'a karşı ilk darbe girişimi 1951'de geldi.
Darbe sonucu Peron'un başlattığı millileşme hamleleri tamamen kesildi. Arjantin ekonomisi IMF ve Dünya Bankası güdümüne alındı.
1954: CIA destekli darbe ile Guatemala Devlet Başkanı Jacobo Arbenz devrilmiş, devamında bir dizi cunta değişen sürelerle devleti idare etmişti.
1965: Dominik Cumhuriyeti'nde hükumetin yıkılmasının ardından, siyasi istikrarsızlık ve iç savaş patlak verdi. ABD, 23 Mayıs 1965 tarihinde de olaylara müdahale etmek amacıyla "İnter Amerikan Barış Gücü"nün barış günün başına geçti.
1983: Karayipler'de bulunan Grenada adası ABD ve birkaç Karayip ülkesi tarafından işgal edilerek, marksist hükümet iktidardan uzaklaştırıldı. Müdahale Soğuk Savaş nedeniyle Batı Yarım küresinde yaşanan en büyük uluslararası boyutlu çatışmalardan biri olarak görülüyor.
1989: Pablo Escobar gibi uyuşturucu kaçakçılarıyla çalıştığı ortaya çıkan Panama Devlet Başkanı Manuel Antonio Noriega baskıcı rejiminin gücünü artırması üzerine ABD 1989 yılında Panama'yı işgal etmiş, bunun üzerine Noriega görevden alınmıştı.
Noriega 3 Ocak 1990'da yakalandıktan sonra ABD'de uyuşturucu ticareti ve kara para aklama suçlarından 17 yıl hapis yattı.
1994: ABD, 1994'te Raoul Cedras’ı devirip Jean Bertrand Aristide’i yeniden iktidara getirmek için Haiti’ye asker gönderdi.
2002: Venezuela'da 2002 yılında ABD destekli darbe girişimi başlatılmış, Devlet Başkanı Hugo Chavez, 47 saat görevden alıkonulmuştu. Darbe, ülke sathındaki kitlesel halk eylemleriyle püskürtülmüştü.
Bunlar bilinen daha bilinmeyen ve çok kişinin canına mal olan bir sürü girişimleri de var ABD nin
YanıtlaSil