Film _ Dersu Uzala _ Biyografi _ Dram _ Macera _ Rus _ 1975 _ imdb 8.3

Akira Kurosawa

1971 yılında kariyerinin kötü bir dönemini yaşamaktaydı 

Çünkü çekmeyi düşündüğü yeni filmleri için talep ettiği fonları Japon stüdyoları

1970 yılında çekmiş olduğu kariyerinin ilk renkli film olan “Dodes’kaden”in ticari başarısızlığı sebebiyle, reddediyorlardı.

Tüm bunlara oldukça içerleyen Akira Kurosawa

Yeteneğini sorgulamaya başlamış ve ruhsal bir bunalıma girmişti.
Hatta intihara bile teşebbüs etmişti.

Bir zamanlar çok büyük filmler yapabilme duyarlılığını

Kalbi kırık Akira Kurosawa’nın hem kendisine hem de tüm sinema dünyasına hatırlatma fırsatını yaratacak teklif bir Sovyet stüdyosu olan Mosfilm’den gelince Akira Kurosawa, kariyerinin en başlarında

1930’ların sonunda çekmeyi düşünüp sonradan vazgeçtiği 

Dersu Uzala’yı 3 yıllık titiz bir çalışmanın sonunda

İlk defa Japonca dışında yabancı dilde

1975 yılında çekerek adeta yeniden doğar

1976 yılında da “En İyi Yabancı Film” oskar ödülünü kazanır.

Dersu Uzala;

Rus kaşif ve topograf Vladimir Arsemiev’in bir grup askeriyle

Batı Sibirya’nın vahşi doğasına harita yapımı keşif gezisi için gittiği zaman tanıştığı yaşlı dağ adamıyla yaşadığı anılarını yazdığı bir kitabın sinemaya uyarlaması.

Türk-Moğol Mitolojisinde "Orman Ruhu" adı verilen ve burada yaşayan canlıları koruyan bir ruh olduğuna inanılır.

Yakut Türkleri ona "Tayga" adını verir.

Tayga, avcıların koruyucu ruhu sayılır

"Ak Saçlı ve Ak Sakallı Yaşlı Bilge Adam” arketipi şeklinde tasvir edilir.

Dersu Uzala da ormanla tamamen bütünleşmiş bilge ve maneviyatı yüksek bir tayga gibidir.

Bir süre önce karısını ve çocuklarını çiçek hastalığından kaybetmiş

Bu acı olaylardan sonraki tüm yaşamını

Karısının ve çocuklarının ormanın içindeki ruhlarını doyurmak

Onları sıcak tutmak amacıyla evsiz ve doğal sığınaklar içinde geçirmektedir.

İhtiyacı olandan fazlasını ormandan istemez

Her canlının yaşamına büyük saygı duyar.

Dersu Uzala bize

Doğanın bozulmamış yüzünün etkileyici güzelliği içinde

Hem doğanın acımasız gerçeklerini

Hem de doğanın ilahi ruhunu keşfetmeyi öğretir. 

Hatta bununla da yetinmez

Doğanın güzelliklerini ve ilahi ruhunu medeniyet dediğimiz rahat yaşamla takas ettiğimizde maruz kalacağımız kayıpları da öğretir.

İnanın bana ormanın bu yaşlı bilgesinden çok şey öğreneceksiniz.
Ona hayran kalacaksınız.
Kendi adıma film bitmesin istedim Dersu Uzala’dan ayrılmamak için.

Son sözümde, Akira Kurosawa’ya..
O, sinema tarihinin gelmiş geçmiş tartışmasız en iyi yönetmenlerinden biri. 

İyi ki yılmadan üretmiş ve zihinlerimizde iz bırakan filmlere imza atmış. 

Kendisini şükranla anıyorum.

Akira Kurosawa’nın bu filmini mutlaka izlemelisiniz.

Tarık Başçıl _ 10 Eylül 2017

Uzun Okumak İsteyenler için;
Dersu Uzala (1849-1908) Rus gezgin ve yazar Viladimir Arsenyev'in kitabıyla dünyaya tanıttığı Nani halkından gezgin ve avcı.

Rus asker (yüzbaşı) Arsenyev'in ekibiyle Rusya'nın uzak doğu kesimlerine yönelik araştırma ve keşif gezisi sırasında Ussuri bölgesinde karşılaştığı Dersu Uzala o sıralar 53 yaşında ancak dinç ve attığını vuran bir avcıdır.

Arsenyev'in teklifiyle ekibe gezileri sırasında rehberlik eder.
Gezilerinin bir noktasında ayrılırlar ve yedi yıl sonra tekrar bir araya geldiklerinde Uzala'nın gözlerinin iyi görmemesi sebebiyle Arsenyev'in davetiyle onun evinde kalmaya başlar.

Ancak avlanmaya ve doğada yaşamaya özlem duyan Uzala, Arsenyev'in kendisine hediye ettiği tüfekle tekrar geldiği topraklara döner.

Cinayete kurban giden Uzala'nın, Arsenyev'in kendisine hediye ettiği tüfeği gasp edilirken öldürüldüğü sanılmaktadır.
Sibirya bölgesindeki araştırmalarını konu alan aynı adlı romanından uyarlanan film

Rus harita askeri ekibi Sibiryanın balta girmemiş ormanlarında araştırma yapmak üzere yola koyulur.
Ekibin araştırma yapmak için geldiği bölgeyi çok iyi bilmemektedir.

Bu sırasında tanıştıkları ormanda yaşayan yaşlı bir yöre avcısı (Goldi) olan Dersu Uzala
ile kurdukları derin dostluğu ve ondan hayatın anlamı ve hayatta kalmak gibi konularda aldıkları önemli dersleri ve
Dersu Uzala onlara doğayı ve sevgiyi anlatır.

En İyi Yabancı film alında Oskar kazanmış son derece kaliteli bir yapım.
Sovyet sinemasının en önemli filmlerinden

Japon Yönetmen Akira Kurosawa izlediğim dördüncü filmi
Yedi Samuray
Rashomon
İkiru
Dersu Uzala bana göre içlerinde en beğendiğim 

Yedi Samuray film ile aynı seviyede etkileyici dostluluk filmi idi.

Kurosawa o sahneyi yakalamak için baya bir emek harcadığı ortada ve ortaya böyle unutulmaz görselliği ile bir film çıkarmış.

Ne milyon dolarlık efekt ne de milyonluk oyuncu sadece doğa ve dostluk.
Tam anlamıyla bir sanat filmi Kurosawa başyapıtlarından sinemaya bir armağanı bu film

Kitapta Dersu Uzala
Viladimir Arsenyev'in Dersu Uzala hakkında kaleme aldığı kitapla, yaşayan bir karakter olarak tanınmıştır. 

Uzala Arsenyev'in gözüyle iyi bir avcı olmasının yanı sıra geniş bir doğa bilgisi, çok iyi bir iz sürücüsü ve iyi kalpli bir tür bilgedir. 

Doğadaki hayvanlarla hatta kamp ateşi ile bile konuşan Uzala doğanın ruhuyla bir bağ kuruyor gibidir. 

Aynı zamanda attığı vuran bir atıcı da olan Uzala, Arsenyev'i mutlak ölüm durumlarından da kurtaracak kadar pratik bir zekaya da sahiptir. 

Arsenyev Dersu hakkında yazdığı kitapta onun engin doğa bilgisiyle kendisini sıkça şaşırttığını itiraf eder. 

Bunun güzel örneklerinden biri kitapta şu şekilde geçer: 

Sıcak bir günün ortasında, barometreler dahi yüksek iken Dersu ciddi bir kasırga geleceği tahmininde bulunur ve kamp ateşi için çok fazla odun toplanmasında ısrarlı olur. 

Arsenyev ve beraberindeki keşif gruptaki Kazaklar Dersu'nun bu tahmininde yanıldığını düşünürler hatta Kazaklar işi Dersu'yu alaya alacak kadar ileri giderler. 

Ancak ilerleyen saatlerde havanın gittikçe daha soğuması ve rüzgarların şiddetini arttırmasıyla Dersu'nun diğer pek çok kez olduğu gibi tahminlerinde yanılmadığını görürler.

Aynı şekilde çok iyi bir iz sürücü olan Dersu, izin hangi canlıya ait olduğunu bilmekle kalmıyor aynı zamanda izi bırakan canlının yaşını, cinsiyetini, herhangi bir rahatsızlığı olup olmadığını, izi bıraktığı zaman dilimini, bir olay yaşadıysa olayın niteliğini yine o izden anlayabilmektedir. 

Arsenyev, Dersu'nun izlerde gördüğünden çok daha azını kelimelere döküp kendisine aktardığını, aktarmadığı çok daha fazla şeyi bildiğini düşünür. 

Kendisine "kapitan" diyerek seslenen Dersu'nun varlığı Arsenyev'e çetin Tayga koşullarında yüz yüze gelebilecekleri sorunlara karşı büyük bir güven duygusu yaratmıştır.

Vladimir Arsenyev ile "orman adamı" Dersu 1902'den 1907'e kadar Ussuri taygalarında kilometrelerce yol almışlardı. 

Bu geziler her ikisini de çok iyi ve yakın dostlar haline getirdi. 

Keşif gezilerinin bittiği 1907'de Arsenyev gözleri artık eskisi kadar iyi görmeyen ve bu haliyle avcılık yaparak hayatta kalması neredeyse imkânsız hale gelen Dersu'yu Habarovsk'taki evinde birlikte yaşamaya davet etti. 

Kısa bir süre bu davete karşılık veren Dersu Kapitan'ına (Arsenyev) minnattar olmakla birlikte dört duvar arasında ikamete ve şehrin boğucu ortamına daha fazla tahammül edemeyerek evden ayrılmak ister. 

Arsenyev, Dersu'nun gitme isteğini üzüntüyle karşılar ancak ona engel olamayacağını anladığında tayga koşullarında iyi bir tüfeğin kıymetini bildiğinden kendi tüfeğini hediye ederek onu yolcu eder. 

1908 baharında dostu "kapitan"a veda eden Dersu Primorsky Krai'de Amur bölgesine, kendi anayurdu olan Ussuri Nehri'nin kaynağına doğru yayan yola koyulur. 

Ancak Habarovsk yakınlarındaki Korfovski istasyonunun yakınlarında cinayete kurban gider. 

Dersu'nun orada gecenin soğuğuna karşı korunmak için ateş yakmış olduğu bilinmektedir. 

Arsenyev'in ifadesine göre öldürüldüğü tarih 13 Mart 1908'dir.

Günümüzde Dersu'nun öldürüldüğü yerden çok uzak olmayan bir yerde, Korfovski köyünde onun hatırasına granit bir kaya yerleştirilmiş, öğrenciler de çevresine çam ağaçları dikmişlerdir.

Dersu Hakkındaki Diğer Gerçekler

Dersu Uzala. Viladimir Arsenyev'in arşivinden
Dersu Uzala Arsenyev'in günlüklerinde geçen gerçek bir kişi olmasına rağmen Dersu Uzala ve Ussuri bölgesi hakkında kitapta küçük kurgusal değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca Arsenyev'in 1921'de yayınladığı "According to the Ussuri region" ve 1923'teki "Dersu Uzala" kitapları Sovyet döneminde yayınlanması reddedilmiş ancak bazı çıkartmalar ve sansürle yayımlanması sağlanabilmiştir. 

Avrupa'da ün kazanan "In the wilds of the Ussuri region" kitabı da aynı şekilde üzerinde değişiklikler yapılarak yayımlanabilmiştir.

Dersu'nun gerçek adı Derchu Ojai'dır. Arsenyev'in kitabın ilk baskısındaki önsözde geçen notlar ve Arsenyev'in ilk eşi Anna Konstantinovni'nin sözleriyle bu gerçek doğrulanmıştır.

Gezi günlüklerine göre Arsenyev Dersu ile 1906'da Taduşi nehri yakınlarında 3 Ağustos'ta bir araya gelmişti, fakat kitapta ilk görüşmeleri LEF nehri yakınlarında 1902'de gerçekleşmiştir.

Kabarovk bölgesel müzesinin yöneticisi ve Habarovsk Pedagoji Enstitüsü Coğrafya Fakültesi dekanı Vsevolod Sysoev Dersu Uzala'nın etnik kimliğinin Nani değil Udegey olduğunu iddia etmiştir

2007'de bir yayınevi bir öncüler Almanağı ile birlikte Arsenyev'in tüm eserlerini sansürsüz tam metin olarak altı cilt olarak yayınlamıştır. 

Bu külliyat içinde Arsenyev'in hiç basılmayan el yazmaları da yer almıştır. 

Metinlerde Tanrı'ya atıflar, yabancılar veya o dönemde negatif anlam kazanan küçük etnik gruplara ilişkin ifadeler, Sovyet rejimi öncesinde memurluk derecelerine ait sıfatlar olduğu gibi korunmuştur.

Filmlerde Dersu Uzala
Dersu Uzala ile ilgili kitabı bilen ünlü Japon yönetmen Akira Kurosava aynı adla yaptığı filmle Dersu Uzala tüm dünya çapında tanınır. 

Güç koşullar altında iki yıl çekimi süren filmin en iyi yabancı film Oscar'ını kazanması da bu tanınmada etkili olmuştur. 

Akiro Kurosawa'nın 1975'te çevirdiği film en tanınmışı olmakla birlikte ondan daha önce 1961 yapımı Ermeni Yönetmen Agasi Babayan tarafından yönetilen yine aynı adlı bir sinema filmi daha vardır.

Ayrıca Rusya Coğrafya Derneği'nin desteğiyle Alexander Sveshniko tarafından çekilen 2011 yapımı "Vladimir Arsenyev / Captain Taiga" adlı bir belgesel filminde de Dersu, Dersu Ramil Farzutdinov adıyla görülmektedir.